متن زیر تقریر و خلاصه ای از جلسه نوزدهم  درس خارج اصول مبحث تعادل و تراجیح؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در تاریخ سه شنبه 2 اردیبهشت سال 93 برگزار شده است. در این جلسه فرع فقهی که در ذیل مرجح سوم طرح شده است بررسی شد. قابل ذکر است که متن برداشت شاگردان ایشان از مباحث است.

بحث در فرعی بود که ذیل مرجح سوم مطرح شده بود.

مناقشه مرحوم خویی بر نظر مرحوم نایینی که ظاهرا مسئله را از باب تزاحم تلقی کرده بودند، مطرح شد.

بحث بعدی در بررسی فتوای سید صاحب عروه رحمه الله به احتیاط در سعه وقت است. ظاهرا مدرک ایشان اشتغال ذمه و امکان برائت یقینی از آن است با احتیاط.

مرحوم خویی به این استدلال اشکال کرده اند که اگر امر دائر شده باشد بین بدل اول و دوم، این کلام تمام است. ولی در مقام 3 احتمال در بین است که موجب میشود امر از دوران بین بدل اول و دوم، تبدیل شود به دوران بین تعیین و تخییر.

بیان ذلک: در اینجا مکلف 3 احتمال پیش رو دارد: نماز بلاقیام، نماز قائما بلا رکوع و تخییر. چون علم نداریم که در بدل خصوص قیام یا خصوص رکوع (بنحو تعیین احدهما) جعل شده باشد، احتمال عرفی تخییر هم در بین می آید و لذا دوران میشود بین تعیین و تخییر. در اینجا دلیل برائت شرعی خصوصیت را الغاء میکند و حکم به تخییر میشود. لذا میگوییم شارع خصوصیتی جعل نکرده بلکه جامع بدلین را اخذ کرده است. مانند کفاره ای که نمیدانیم کفاره الف واجب است یا کفاره ب. در اینجا اگر احتمال تخییر نمیدهد باید احتیاط کرده و هر دو را به جا آورد اما اگر احتمال تخییر میدهد، تخییر مقدم است بخاطر الغاء خصوصیت بدلیل «رفع ما لا یعلمون».