متن زیر تقریر و خلاصه ای از جلسه سی و سوم درس خارج اصول مبحث تعادل و تراجیح؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در تاریخ دوشنبه 12 خرداد 93 برگزار شده است. در این جلسه در ادامه بررسی انحاء تعارض غیر مستقر، نگاهی اجمالی به نظریه ورود سید شهید صدر انداخته شده است. قابل ذکر است که متن برداشت شاگردان ایشان از مباحث است.

گفتیم که تعریف تعارض هر چه باشد، مرحوم نایینی و خویی معتقدند که شامل تعارض غیرمستقر نمیشود، لذا لازم نیست تعریف را مانند مرحوم آخوند تغییر داد. در مقابل سید شهید صدر میفرماید، تعریف آخوند و مشهور شامل تعارض غیر مستقر میشود، اما به هر حال تعارض غیرمستقر مجرای احکام تعارض نیست (چون در این موارد، عرف برای یکی از خطابین قرینیت میبیند)

و گفتم که سید شهید صدر همه اقسام تعارض غیرمستقر را داخل در عنوان «ورود» دانسته اند. در تعریف ورود هم، ورود را تنافی بین خطابین در غیر ناحیه جعل دانسته اند. این تنافی که در ناحیه جعل تنافی ندارند ناشی از این است که: یکی از دلیلین یا تخصصا شامل موضوع دیگری نمیشود، و یا اینکه یکی موضوع دیگری را از بین میبرد (در موضوع یکی، عدم دیگری اخذ شده است). بعبارتی تنافی است بحسب مقام فعلیة دون الجعل.

حال وقتی یکی موضوع دیگری را از بین میبرد یا به فعلیت خود سبب انتفاء میشود یا به وصول خود (کما فی الاصول العملیة بالنسبة الی القرعة) و یا به امتثال خود کما فی التزاحم. چون بر مبنای ترتب، با امتثال یکی، خطاب دیگر موضوع ندارد.

نکته: اگر جعل در امور اعتباری، تنها کاشف از اعتبار صرف باشد، تنافی معنا ندارد اما اگر این اعتبار، کاشف از اغراض یا مبادی و غایاتی باشد، به حسب اغراض و مبادی بین دو اعتبار، تنافی معنا پیدا میکند.

اما اینکه ورود را از موارد قرینیت عامه ندانستیم، بخاطر این است که مانند موارد قرینیت عامه مثل عام و خاص و مطلق و مقید و... در مراد جدی ذوالقرینه تغییری ایجاد نمیکند. ولی موارد قرینه، اگر منفصله باشند، بعد از انعقاد مراد جدی از مدلول تصدیقی، آن را تغییر میدهند و اگر متصله باشند، در مدلول تصوری هم تغییر ایجاد میکنند

آنچه میماند، بحث از بقیه اقسام جمع عرفی، مثل حکومت و موارد قرینیت عامه است. که در جلسات بعدی به آن میپردازیم