متن زیر تقریر و خلاصه ای از جلسه 70 درس خارج اصول مبحث تعادل و تراجیح؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در تاریخ سه شنبه 16 دی ماه 93 برگزار شده است. قابل ذکر است که متن برداشت شاگردان ایشان از مباحث است

کلام در مسئله ای بود که ذیل حالت دوم مطرح شده بود.

گفتیم مرحوم نایینی در تخصیص عام فوق، مخصص اخصی که در خطابش متصلا خطاب عام هم تکرار شده را بر مخصص اعم از خود مقدم میدارند. یعنی «اکرم کل عالم الا المرتکب للکبیرة» در تخصیص «اکرم کل عالم» مقدم میشود بر «لا تکرم الفساق من العلماء».

اولین دلیل ایشان این است که بالاخره این عام، علی ای حال، در خطابی که به اخص تخصیص خورده، عنوان جدید در مقام حجیت پیدا کرده است. لذا این تخصیص و ایجاد عنوان جدید برای عام، قدر متیقن است و لذا عام فوق هم دلالتش بر مراد جدی مقید به اخص است. لذا در مقداری که حجت است با خاص اعم معارضه میکند.

اما اگر بگویید آن خاص اعم هم میتواند به عام عنوان جدید بدهد، مرحوم نایینی میفرمایند: خیر! اگر خاص اخص میتواند به عام عنوان بدهد به دلیل اتصال به عام در خطاب خودش است، اما آن خاص اعم معارض دارد، لذا چطور میتواند به عام عنوان دهد. پس فقط خاص اخص است که بدون وجود معارض، میتواند به عام عنوان بدهد.

مرحوم خویی در جواب ایشان میفرمایند: اگر در حل تعارض خاص اعم و خاص اخص، خاص اعم را بخاطر ترجیح یا تخییر مقدم کنیم، میتوان عام فوق را با آن عنوان داد، لذا دلیلی بر اینکه اخص متصل در تخصیص عام فوق مقدم شود نداریم.

لذا همراه داشتن خطاب عام در خطاب خاص اخص، ترجیحی برای تقدیم در تخصیص زدن عام فوق نیست. با وجود اتصال در این خطاب، مدلول استعمالی عام فوق باقی است و خاص اعم میتواند در کنار خاص اخص، آن را تخصیص بزند بدون اینکه نیازی به انقلاب نسبت نباشد.