متن زیر سخنان آیت الله میرباقری به تاریخ 14 بهمن ماه 99 است، که به مناست ولادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در مسجد مقدس جکران ایراد فرمودند. ایشان در این جلسه بیان میدارند؛ خدای متعال بزرگترین نور از انوار خودش را به نبی اکرم عرضه کردند تا هدایت و دست گیرنده ای برای شیعیان امت باشند. نام حضرت در آسمانیان منصوره است چرا که نصرت الهی در ظرف ایشان نازل می شود و شیعیان وقتی در وادی ایشان حرکت کنند به نصرت الهی می رسند و نام حضرت در زمین فاطمه است چرا که جدا کننده شیعیان و محبینشان از دشمنانشان است و در قیامت هم آن ها را از آتش جهنم جدا می کند و به وادی بهشت و سعادت و رحمت می رساند.

دستور به محبت اهل بیت و ثمرات آن

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيم  بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم  الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين  وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِين  وَ اللَّعْنَةُ عَلَى أَعْدَائِهِم  أَجْمَعِين. یکی از خصوصیاتی که در روایات اهل بیت علیهم السلام خیلی بر آن تأکید شده و جزو وظایف ما نسبت به وجود مقدس نبی اکرم و اهل بیت است، محبت آنهاست. در قرآن بر این امر تأکید شده و در روایات اهل بیت هم این موضوع فراوان ذکر شده است. مرحوم مجلسی شاید قریب یک جلد از بحار الأنوار را در باب روایاتی که مربوط به ثواب محبت و آثار و برکات محبت اهل بیت است، اختصاص دادند.

در قرآن کریم خدای متعال می فرماید «قُلْ إِنْ كانَ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ وَ إِخْوانُكُمْ وَ أَزْواجُكُمْ وَ عَشيرَتُكُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادَها وَ مَساكِنُ تَرْضَوْنَها»(توبه/۲۴) تقریبا همه تعلقات انسان را ذکر کردند که اگر پدران و مادران و فرزندان و پدران و عشیره و تجارت و مسکنتان را «أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ في  سَبيلِه » بیش از خدا و رسول و جهاد در راه خدا و رسول دوست می دارید «فَتَرَبَّصُوا» خدای متعال یک تهدیدی فرموده و توضیح هم نداده که چه می شود، فرمود «فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِه » منتظر بمانید تا خدای متعال فرمانش را در باب شما صادر کند که با شما چه باید بشود و چه بر سرتان باید بیاید. مرحوم فیض در تفسیرشان اینجا یک جمله ای دارند و می گویند که این یک تهدید خیلی سنگینی است «وَ قَلَّ مَن يَتَخَلَّصُ  عَنهُ » و آنهایی که از این تهدید خلاصی دارند، خیلی انگشت شمار و معدود هستند. آیات دیگر قرآن هم همینطور است و ما را به محبت رسول خدا و اهل بیتشان تحریک و دعوت می کنند. در این باب روایات فراوانی هم آمده است.

در خصال مرحوم صدوق نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود «مَنْ رَزَقَهُ اللَّهُ حُبَّ الْأَئِمَّةِ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي فَقَدْ أَصَابَ  خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ»(1) اگر خدای متعال در سفره شخصی محبت ائمه اهل بیت من را به عنوان رزق و روزی قرار داد، این شخص به تمام خیر دنیا و آخرت رسیده است «فَلَا يَشُكَّنَّ أَحَدٌ أَنَّهُ فِي الْجَنَّة» و کسی نباید تردید کند که یک چنین آدمی که این رزق برای او مقدر شده، وسط بهشت است.

وادی محبت معصومین وادی جنت است و اگر کسی به این رزق رسید، به رزق جنت رسیده است «فَلَا يَشُكَّنَّ أَحَدٌ أَنَّهُ فِي الْجَنَّة» بعد فرمودند در محبت ائمه اهل بیت من بیست تا خصلت است که ده تایش در دنیا ظاهر می شود و ده تایش هم در آخرت است و حضرت فرمود که آخرتی هایش از دنیایی هایش بهتر و دنیایی هایش از آخرتی هایش بهتر است. در مواقفی از قیامت این محبت بار انسان را برمیدارد و در دنیا هم هر چه خیر است در این محبت است. فرمود اگر کسی به محبت اهل بیت من رسید اهل عمل می شود و در دنیا هم زاهد می شود و محبت دنیا از دلش بیرون می رود و هم اهل قیام در شب می شود و هم با نشاط شب زنده داری می کند. این خیلی مهم است که آدم اهل انس با خدا باشد و از شب و سحر استفاده کند و آن هم نشاط در شب زنده داری داشته باشد. فرمود این با محبت اهل بیت حاصل می شود.

یکی دیگر از ثمراتش سخاست و کسی که محبت اهل بیت نصیبش می شود، دیگر همه چیزش را اعم از جان و مال و آبرو و امکاناتش را، راحت در راه خدا می دهد. از برکات عصر ظهور این است که به مؤمنین مقام محبت اهل بیت عطا می شود و این یک بابی است که با ظهور امام زمان باز می شود و لذا به سخاوت می رسند و راحت همه چیزشان را در راه امام زمان می دهند.

در روایت دارد که به محضر امام صادق علیه السلام آمدند و عرض کردند که ما اهل کوفه آماده هستیم تا شما را از این حوادثی که دارد اتفاق می افتد کمک کنیم و شما در انتقال قدرت از بنی امیه به نفع خودتان استفاده کنید و فرصت را تمام کنید. حضرت از این آدمی که ظاهرا از کوفه آمده بود یک سوال کردند و گفتند شما که می گویید اهل کوفه برای نصرت ما آماده شدند، آیا در محبت ما جمع المال شدند؟ آیا اگر نیازی داشته باشید می توانید بروید در خانه برادر مؤمنتان و اگر خانه نبود کیسه سر به مهر سکه های طلایش را بگیرید و مهرش را بشکنید و به اندازه نیازتان بردارید و او هم ناراحت نشود و راضی باشد؟ گفت نه آقا هنوز به این مرحله نرسیدیم. حضرت فرمود شمایی که در مالتان بخل می ورزید، در جانتان که بیشتر بخل می ورزید. شما وقتی می توانید بگویید که ما آماده هستیم که در بذل جان نسبت به ما بخیل نباشید، بذل مال که دیگر مقدمه است.

از این استفاده می شود که دوران ظهور یک دورانی است که این اتفاقات در آن می افتد؛ یعنی سخاوتی پیدا می شود که مردم دیگر راحت بذل مال و جان می کنند و این خاصیت محبت اهل بیت است. آثار قیامتی این محبت هم در مواقف قیامت است. در خصوص حضرت زهرا سلام الله علیها روایات خاصی داریم که بر آثار محبت ایشان دلالت می کند و برکات خاصی در روایات برایش ذکر شده است.

اخبار غیب این عالم در دست کسی نیست و به یک معنا علم غیب مخصوص به خدای متعال است «عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى  غَيْبِهِ أَحَدا»(جن/۲۶) خدای متعال عالم به غیب است و کسی را بر این علم آگاه نمی کند و این علم را بر کسی اظهار نمی کند «إِلاَّ مَنِ ارْتَضى  مِنْ رَسُول »(جن/27) مگر کسی را که برای رسالت خودش بپسندد و آن وقت این رسول باید علم غیب داشته باشد. این علم غیب را در اختیار این رسول قرار می دهد و آن وقتی که می خواهد این علم به رسول برسد «فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَدا» از پیش رو و از پشت سر ملائکه ای هستند که حفاظت می کنند تا این علم مورد مورد دستبرد شیاطین قرار نگیرد. انبیاء هستند که به آن غیب الهی واقف می شوند و این چیز بسیار گرانبهایی است. آن وقت انبیاء الهی منت می گذارند و این پرده ها را برای ما کنار می زنند و آن غیبی که دیدند را برای ما می گویند که این برای سیر و بندگی و معرفت ما در این عالم ضروری است و به هرکسی هم به اندازه ظرفیتش گفته می شود و پرده ها برایش کنار می رود.

ائمه علیهم السلام به بعضی از افراد، خیلی از این اسرار را می گفتند. در باب جناب سلمان آمده است «كَانَا يُحَدِّثَانِهِ مِنْ مَخْزُونِ عِلْمِ اللَّه »(2) وجود مقدس نبی اکرم و امیرالمؤمنین صلوات الله علیهما و آلهما خیلی اوقات از اسرار مکنون الهی به سلمان تعلیم می کردند. این غیب خیلی قیمتی است. البته این غیب متأسفانه با اوهام شیاطین قاطی شده و مرزش نگهداری نشده، لذا قدر اینها گاهی دانسته نمی شود.

این اسرار غیبی و مهمی است که ائمه علیهم السلام گفتند. در قرآن وجود مقدس نبی اکرم به «عینین» تأویل شده است؛ «أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ * وَ لِساناً وَ شَفَتَيْنِ * وَ هَدَيْناهُ النَّجْدَيْنِ * فَلاَ اقْتَحَمَ الْعَقَبَة»(بلد/8-11) امکاناتی که انسان برای عبور از گردنه های سختی که ما از او خواستیم از آن ها عبور کند را ما به او دادیم. این امکانات چیست؟ «أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ»  اولی این است که دو چشم به او دادیم؛ معنی ظاهری این حرف روشن است اما در روایت فرمود عینین یعنی نبی اکرم صلی الله علیه علیه و آله و سلم که آن دیده بان غیب الهی است که به تمام غیب ملکوت مشرف هستند.

این چشم را خدا در عالم ما نازل کرده و به یک معنا در اختیار ما قرار گرفته است. معنای این جمله که وجود مقدس نبی اکرم «وَ ما هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنين »(تکویر/۲۴) نسبت به آن غیبی که خدا در اختیارش قرار داده بخیل نیست؛ شاید معنایش همین است که ایشان آن دو چشمی است که حقایق را می بیند و برای مایی که نمی بینیم می گوید تا راه برای ما روشن بشود. خیلی این معارف قیمتی هستند و خیلی نمی شود بگویی چقدر قیمت دارند. البته این مطالبی که ائمه علیهم السلام برای ما گفتند، باید به جا و به وقت خوانده بشوند.

علت نام های حضرت زهرا سلام الله علیها

در باب علت نام های حضرت زهرا و عللی که این نام ها دارند روایاتی آمده که یکی از روایات این است که وجود مقدس رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند «خُلِقَ  نُورُ فَاطِمَةَ قَبْلَ أَنْ تُخْلَقَ الْأَرْضُ وَ السَّمَاء»(3) نور حضرت زهرا قبل از خلقت آسمان و زمین آفریده شده است. ابتدائا ممکن است به نظر بیاید که اینها به چه درد می خورد؟ خیلی ها می آیند به من می گویند آقا اینها به چه درد می خورد که می گویی؟ اصلا قبل یا بعد خلق شده باشد، چه فرقی می کند؟ اینها از آن معارف نابی است که خیلی فوق العاده است و فوق العاده هم در رشد انسان اثر دارد. من هم جوابم یک کلمه است، لابد به درد نمی خورد و ائمه علیهم السلام لغو فرمودند دیگر، شما ها که می فهمید برای شیعه چه باید گفت؟

البته من هم قبول دارم هر روایتی در هر مجلسی نباید خوانده بشود، بعضی روایات سنگین هستند. به ما گفتند معارف ما را یک کلمه بگویید، اگر دیدید سختشان شد دیگر بقیه را نگویید. این را قبول دارم ولی اینها معارف هستند و همینها برکات فراوانی دارند. بعضی ها خیال می کنند از ائمه هم بهتر می فهمند و می گویند اینها چه فایده دارد؟ هیچ فایده ای ندارد و ائمه این همه روایات را بی جهت گفتند! خود خدای متعال در قرآن خیلی از این اسراری که فرموده چه فایده ای دارد؟! «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاة»(نور/۳۵) چه فایده ای دارد؟ اینها فایده ندارد!

علی ای حال حضرت فرمود نور حضرت زهرا سلام الله علیها قبل از خلقت آسمان ها و زمین آفریده شده تا به اینجا رسیده است. گفتند پس حضرت از جنس انسان های معمولی نیست. حضرت فرمودند انسیة الحوراء هستند و در لباس بشر آمدند اما فراتر از این حرفهاست. حضرت فرمود که نور حضرت زهرا قبل از خلقت حضرت آدم خلق شده «إِذْ كَانَتِ الْأَرْوَاح » آن موقعی که ارواح قبل از خلقت آدم آفریده شدند و خدای متعال آن ارواح خاص را آفرید، نور حضرت زهرا را هم آفرید. وقتی حضرت آدم خلق شد این نور بر حضرت عرضه شد. از حضرت سوال کردند پس مقام حضرت زهرا کجا بود؟ فرمودند یک مقامی ذیل عرش داشتند. پرسیدند رزقشان چه چیزی بود؟ فرمودند رزقشان تسبیح و تحلیل و تحمید بود.

در یکی از خطبه های نهج البلاغه در باب ملائکه گفته شده که یک عده ای از آن ها فقط در حال رکوع هستند و یک عده ای فقط در حال سجود هستند و تمام عمر سجده می کنندو در روایات دارد که رزقشان هم با همین تسبیح و ذکر الهی است. در روایات به ما فرمودند که زائرین امام حسین علیه السلام در قیامت «أَنْ يَكُونَ عَلَى  مَوَائِدِ النُّور»(4) سر سفره هایی می نشینند که رزق نور است.

پس حضرت فرمودند رزق حضرت زهرا سلام الله علیها تسبیح بوده است. بعد فرمودند خدای متعال حضرت آدم را در این عالم ارض آفرید و من را از صلب حضرت آدم بیرون آورد و اراده خدای متعال بر این تعلق گرفت «أَحَبَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يُخْرِجَهَا مِنْ صُلْبِي » و می خواست نور حضرت زهرا از طریق من در این عالم نازل بشود. در روایت دیگری هم آمده که به حضرت عرض کرد که چرا فاطمه زهرا را زهرا نامیدند؟ چون زهرا یعنی درخشنده. در یک روایتی دارد که وقتی در محراب عبادت می ایستاد صبح و ظهر و شب انوار الهی به گونه ای در حضرت تجلی می کرد که چشم امیرالمؤمنین مبهوت این نور می شد و از این انوار لذت می بردند.

در یک روایت دیگری حضرت فرمودند که یک تاریکی ملائکه را در بر گرفت و ملائکه به خدای متعال متوسل شدند و خدای متعال نور حضرت زهرا را برای ملائکه تجلی داد و این ظلمات رفع شد و به حدی این نور، شکوه و عظمت داشت که ملائکه با اینکه خودشان از نور هستند اما همه در مقابل خدای متعال به سجده افتادند و از این نور سوال کردند که این چه نوری است؟

خدای متعال این نور حضرت زهرا را توصیف کرد و فرمود «هَذَا نُورٌ مِنْ  نُورِي »(5) پنج خصوصیت برایش فرمودند؛ یکی این که «خَلَقْتُهُ مِنْ عَظَمَتِي » این نور مستقیما از نورِ عظمت من آفریده شده و با واسطه نیست «أَسْكَنْتُهُ  فِي سَمَائِي» مسکن این نور و محل قرارش در آن مقام رفیع منصوب به خدای متعال است «أُخْرِجُهُ مِنْ صُلْبِ نَبِيٍّ مِنْ أَنْبِيَائِي أُفَضِّلُهُ عَلَى جَمِيعِ الْأَنْبِيَاء» او را از صلب پیامبری که من در عالم دنیا تنزل می دهم، نازل می شود این نور وقتی می خواهد نازل بشود آدابی دارد و از صلب افضل انبیاء در عالم نازل می شود. پنجم این که «وَ أُخْرِجُ مِنْ ذَلِكَ النُّورِ أَئِمَّةً يَقُومُونَ بِأَمْرِي يَهْدُونَ إِلَى حَقِّي وَ أَجْعَلُهُمْ خُلَفَائِي فِي أَرْضِي » انوار ائمه ای که قیام به امر الله می کنند و هدایت می کنند از این وجود مقدس از عالم ساطع می شود.

پس  حضرت فرمودند که خدای متعال اراده کرد که نور حضرت زهرا از صلب من در این عالم نازل بشود. در روایات آمده که خدای متعال معصومین و انبیاء را از صلب و رحم های پاک در عالم می آورد که در آن ها هیچگونه آلودگی نباید باشد، چون می خواهند ظرف علم الهی و ظرف این مأموریت بشوند. حضرت زهرا هم همینطور است و از صلب افضل انبیاء در این عالم آمدند.

بعد حضرت طریق تنزل نور حضرت زهرا را به وجود خودشان فرمودند که وقتی من معراج رفتم، در آسمان چهارم امام جماعت شدم و انبیاء به من اقتدا کردند و نماز خواندم و از مقام انبیاء رفتم و رسیدم به آنجایی که دیگر جبرئیل هم راه نداشت و در آن خلوت وقتی وارد آن بهشت و آن مقام شدم، خدای متعال از شجره طوبی که درختی در خانه نبی اکرم و امیرالمؤمنین است و شاخه هایش در خانه همه مؤمنین و انبیاست، خدای متعال میوه این درخت را در عرش به من هدیه کردند و من از آن تناول کردم و نور وجود مقدس حضرت زهرا در معراج به من منتقل شد.

این یک مرحله اش است و یک مرحله دیگر هم برای تکمیل نور حضرت زهرا در وجود مقدس نبی اکرم است که خدای متعال اراده کرد. آن وقت بعد از این، نور حضرت زهرا را قبل از خلقت حضرت آدم آفرید و وقتی من از صلب حضرت آدم به دنیا آمدم، خدای متعال اراده فرمود که آن حقیقت را از صلب من در این دنیا خارج کند «جَعَلَهَا تُفَّاحَةً فِي الْجَنَّة» این را در یک میوه بهشتی قرار داد که اینجا به سیب تعبیر شده و جبرئیل خودش این را برای من آورد و سلام خدا را رساند و فرمود این هدیه خدا برای شماست و من این هدیه را تحویل گرفتم و روی سینه خودم چسباندم «وَ ضَمَمْتُهَا إِلَى صَدْرِي» جبرئیل به من عرض کردند که خدای متعال به من می فرماید این را تناول بفرمایید و این هدیه را میل کنید.

حضرت می گویند من وقتی این سیب را شکافتم «فَرَأَيْتُ نُوراً سَاطِعا» وجود مقدس نبی اکرم که همه انوار در خودش تجلی می کند می گویند نوری از او ساطع شد که من به حالت تعجب در آمدم که این چه نور با عظمتی بود. کأنه حضرت حیرت کردند و این میوه را نخوردند که خدای متعال فرمود «مَا لَكَ لَا تَأْكُلُ كُلْهَا وَ لَا تَخَف » بخورید و نگران هم نباشید.

خدای متعال این نور را توصیف می کند و می فرماید «فَإِنَّ ذَلِكَ النُّورَ الْمَنْصُورَةُ فِي السَّمَاءِ وَ هِيَ فِي الْأَرْضِ فَاطِمَةُ» این نور مقدس در سماء و در نزد ملکوتی ها منصوره و در عالم ارض فاطمه است. چرا خدای متعال اورا در آسمان منصوره نامید؟  منصوره یعنی کسی که مورد نصرت خداست و یاری خدا و نصر خدا به ایشان می رسد و بلکه همه نصرتی که به مؤمنین می رسد از طریق ایشان است.

چرا در آسمان به حضرت منصوره می گویند و چرا در ارض فاطمه نامیده شده؟ «قَالَ سُمِّيَتْ فِي الْأَرْضِ فَاطِمَةَ لِأَنَّهَا فَطَمَتْ شِيعَتَهَا مِنَ النَّارِ وَ فُطِمَ أَعْدَاؤُهَا عَنْ حُبِّهَا» به خاطر این که جدا می کند. فاطمه یعنی جدا کننده و لذا گاهی به حضرت فاطمه گفتند. البته فاطمه به معنای جدا شده هم است و هر دو معنا وجود دارد. فرمود به او فاطمه می گویند چون شیعیانش را از نار جدا می کند «فَطَمَتْ شِيعَتَهَا مِنَ النَّارِ وَ فُطِمَ أَعْدَاؤُهَا عَنْ حُبِّهَا» و دشمنانش از روزی محبت او محروم هستند «وَ هِيَ فِي السَّمَاءِ الْمَنْصُورَة» این که در آسمان حضرت را منصوره نامیدند تأویلش در این آیه قرآن است «وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّه  عَزَّ وَ جَلَّ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشاءُ» در آن روز مؤمنون به نصرت الهی خوشحال می شوند و هر کسی را بخواهد مورد نصرت خودش قرار می دهد. وقتی نصرت الهی بر مؤمنین نازل می شود از شمول آن نصرت و آن پیروزی دچار خوشحالی و فرح بسیار می شوند.

این آیه شریفه سوره روم است که در آیات اول سوره روم خدای متعال از بحث پیروزی مسلمانان بر روم و کفار و مشرکین صحبت کرده «غُلِبَتِ الرُّومُ * في  أَدْنَى الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُون »(روم/۲-۱) در سرزمین های نزدیک به خودشان شکست خوردند ولی دوباره بعد از این شکستی که خوردند دوباره پیروز می شوند. نصرت اول ممکن است ناظر به جنگ تبوک باشد و بعد هم «في  أَدْنَى الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ * في  بِضْعِ سِنينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُون »(روم/۳-4) چه در دوره قبل از پیروزی و چه در دوره پیروزی و شکست، در همه این دوره ها فرمان دست خداست و امر، امر الهی است که در عالم جاری می شود. اینطور نیست که خدای متعال عاجز می شود.

بعد می فرماید یومئذ «يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّه »(روم/۴-5) که این ناظر به پیروزی دوباره امت اسلامی است. یک بار مسلمان ها پیروز شدند و دوباره مغلوب آن جریان شرک قرار می گیرند و دوباره یک پیروزی حاصل می شود. آن نصرتی که حاصل می شود که شاید ناظر به عصر ظهور است که عصر غلبه مؤمنین است و نصرت الهی ناظر می شود، وقتی نصرت نازل شد مسلمان ها دوباره پیروز می شوند. این پیروزی نهایی که در دوران ظهور شاید شامل مؤمنین می شود، ناشی از نصرت خداست و پیروزی از طرف خدا نازل می شود. نصرت از طرف خدا نازل می شود و لذا هیچ وقت متوقف بر عِده و عُده هم نیست که حتما باید جمعیت زیادی باشند؛ اینطوری نیست «كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَليلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ»(بقره/۲۴۹) چه جمعیت های کمی که بر جمعیت های فراوان پیروز شدند. پیروزی ناشی از نصرت الهی است. فرمود در دوره ظهور نصرت الهی ناظر می شود «يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّه ».

تأویل این آیه به حضرت زهراست که فرمود «يَعْنِي نَصْرَ فَاطِمَةَ لِمُحِبِّيهَا» آن غلبه ای که مؤمنین پیدا می کنند غلبه ای است که به واسطه نصرتی است که حضرت زهرا نسبت به محبین شان می کنند. او منصور است و نصرت به ایشان عطا می شود و موطن نصر الهی حضرت زهرا سلام الله علیهاست. این نصر گویا در عصر ظهور جاری می شود و مؤمنین غالب می شوند. این نصری که موطنش حضرت زهراست چطور شامل حال مؤمنین می شود؟ این همان نصرتی است که به دست امام زمان است «وَ أیِّدْهُ بِالنّصْر» در دعای حضرت داریم که خدایا تو حضرت را با نصر یاری کن و نصرتت را در اختیار او قرار بده. شاید مقصود همین نصر است «يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّه » فرمود «نَصْرَ فَاطِمَةَ لِمُحِبِّيهَا» حضرت نصرت می کنند و این نصرت شامل حال محبین می شود.

پس فاطمه یعنی کسی که محبین خودش را از آتش جدا می کند. منصوره یعنی نصرت الهی در وجود حضرت زهرا تنزل پیدا می کند و این نصرت شامل حال مؤمنین می شود که به پیروزی و فتح می رسند و فتح نهایی مؤمنین در عصر ظهور در واقع نصرت حضرت زهراست «يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّه » یعنی «نَصْرَ فَاطِمَةَ لِمُحِبِّيهَا» نصر الهی است که در حضرت زهرا تنزل پیدا می کند و این نصرت محبین را شامل می شود.

اینها آثار محبت است؛ یعنی هم محبین حضرت از آتش نجات پیدا می کنند و هم محبین حضرت غلبه پیدا می کنند و هر دو به برکت حضرت است. حضرت منصوره و فاطمه است. آن کسی که خدا به واسطه او شیعیان را جدا می کند فرمود «اللَّيْلَةُ فَاطِمَةُ وَ الْقَدْرُ اللَّه »(6) فاطمه خداست و خدا او را از همه جدا کرده است «لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِهَا» او مخصوص به حضرت حق است و همه خلائق از معرفت او محروم هستند ولی حضرت فرمود این فاطمه یعنی محبین خودش را جدا می کند و منصوره یعنی نصرت الهی که از عالم بالا نازل می شود در ظرف وجود حضرت نازل می شود. مؤمنین بعد از این که یک دوره پیروزی داشتند دوباره در دوره شکست رفتند. بعد از رحلت حضرت دوره شکست جامعه ایمانی است و این دوره در دوره ظهور با یک پیروزی بر می گردد. این پیروزی و فتحی است که برای محبین حضرت زهراست و نصری است که از ناحیه حضرت نازل می شود.

حضرت زهرا شیعیانشان را از آتش جدا می کنند و این یک ظهوری در قیامت دارد که روایات زیادی هم در همین باب داریم که حضرت با چه شکوه و جلالی وارد محشر می شوند و بعد محبین خودشان را سوا می کنند و از جهنم نجات می دهند. این یک ظهوری در آخرت دارد اما قبل از آخرت در همین عالم دنیا این جدا کردن شیعیان یک حقیقتی است که به وسیله حضرت اتفاق افتاده چون این ناری که حضرت ما و محبینشان را از آن نجات می دهند، این آتش در روایات مکرر آمده که باطنش ولایت ائمه جور است.

قرآن یک عده ای را آتش گیرانه جهنم می داند و می گوید آتش جهنم از اینها شعله ور می شود. در سوره مبارکه تحریم وقتی داستان آن دو تا همسر حضرت را توضیح می دهد که با وجود مقدس نبی اکرم درگیر شدند و توطئه کردند، می فرماید اگر برگردید «إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما»(تحریم/۴) شما قلبتان دچار انحراف شده و اگر توبه کنید خدا توبه شما را قبول می کند اما اگر برنگشتید راه به جایی نخواهید برد.

آن ها پشت به پشت هم داند و علیه حضرت جبهه تشکیل دادند، ببینید چه جنگ وسیعی شکل می گیرد «وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْريلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهير» یک صف آرایی می شود و یک طرف شما هستید که به آن جبهه همسران می گویند و یک طرف هم رسول گرامی اسلام است که پشتیبانش خدای متعال و جبرئیل و صالح المؤمنین هستند که مقصود از صالح المؤمنین امیرالمؤمنین هستند. این درگیری شکل می گیرد و بعد به فاصله یک آیه خدای متعال می فرماید «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا»(تحریم/۶) این درگیری وقتی اتفاق افتاد شما مؤمنین «قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْليكُمْ ناراً» یک آتشی به پا می شود که «وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ» آتش گیرانه این آتش آدم ها هستند. آتش از این آدم ها بلند می شود و جهنم با اینها شعله ور می شود. می فرماید شما دست خودتان و اهلتان را بگیرید و از این آتش فرار کنید و نجات بدهید «قُوا أَنْفُسَكُمْ» مواظب باشید در این آتش نیافتید.

پس یک جهنم اینطوری داریم و یک جهنمی هم در همین دنیا به پا می شود و آن وقت داستان سقیفه را بیان می کند و می فرماید اصحاب سقیفه وقتی امیرالمؤمنین را برداشتند، قرآن می فرماید «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً»(ابراهیم/۲۸) نعمت خدا را تبدیل به کفر کردند. امیرالمؤمنین کلمه نعمت هستند و مقابلشان هم کلمه کفر است. مردم اگر ذیل امیرالمؤمنین زندگی می کردند در وادی نعمت بودند «إِنَّ الْأَبْرارَ لَفي  نَعيم »(انفطار/۱۳) آنهایی که با امامشان راه می روند الان وسط نعیم و بهشت هستند ولی وقتی کلمه نعمت به کفر تبدیل شد «وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوار» قومشان را در وادی بردند که در آن وادی هیچ چیزی سبز نمی شود «وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوار» آنهایی که ازشان تبعیت کردند را در دار بوار بردند که جهنم است و همین الان هم در جهنم هستند. البته «جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها» در قیامت هم یک مقابله و مواجهه خاصی با هم دارند و قرارگاهشان هم جهنم می شود «جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها وَ بِئْسَ الْقَرار» همین دنیایشان هم جهنم شده است.

پس آتش و جهنمی که به پا شده در همین دنیا به پا شده و وجود مقدس فاطمه زهرا محبین خودشان را از این جهنم نجات می دهند و نمی گذارند آن شعله جهنم محبین را هم با خودش ببرد. این محبت یک چیز خیلی قیمتی است. محبت حضرت زهرا در دنیا خاصیتش این است که انسان از این فتنه هایی که او را در همین دنیا وارد جهنم می کند، نجات می دهد و در آخرت هم در آن صحنه های سخت و از جهنم نجات می دهد. غلبه و پیروزی هم که روزی مؤمنین می شود به واسطه نصر الهی است.

تمام نصرت هایی که به مؤمنین می رسد و تمام غلبه های باطنی مؤمن در مسیر حرکت به سمت خدای متعال، یک درگیری های سنگین دارد که در این درگیری ها نصرت الهی باید ما را کمک کند تا بتوانیم غلبه کنیم. تمام غلبه هایی که برای مؤمنین حاصل می شود به واسطه نصر الهی است و آن کلمه نصر الهی و آن منصوره ای که خدا آن را نصرت کرده و غالب به اذن الله است و نصرت اوست که مؤمنین را به پیروزی و فتوحات می رساند، وجود مقدس فاطمه زهرا سلام الله علیها هستند.

یکی از مهمترین رزق هایی که خدای متعال به مؤمن می دهد و آنهایی که لایق نیستند، خدای متعال آنها را جدا کرده همین محبت حضرت است. فرمود خدای متعال او را فاطمه نامید چون دشمنانش را جدا کرده و نمی توانند به وادی محبت او راه پیدا کنند. این یک وادی نیست که خدا به هرکسی اجازه ورود بدهد که وارد بشود. اگر وارد شدی از تو دستگیری می شود و از وادی جهنم هم نجات پیدا می کنی. انسانی که با حضرت زهرا در عالم سیر می کند در وادی نصر الهی است و دائما فتوحات و پیروزی ها بر این امت و بر جمع و جامعه ای که محب حضرت هستند نازل می شود. این یک نصرت خاصی است و با این غلبه های صوری که برای دشمنان اتفاق می افتد متفاوت است. اینها که نصرت نیستند. آن نصرت و فتح الهی که خدای متعال برای مؤمنین رقم زده که ظهورش در عصر ظهور است و قبل از او هم هست و مؤمنین در وادی نصر حرکت می کنند، با این پیروزی ها متفاوت است.

«إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبيناً * لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِراطاً مُسْتَقيماً * وَ يَنْصُرَكَ اللَّهُ نَصْراً عَزيزاً»(فتح/۱-3) وجود مقدس نبی اکرم دائما در وادی نصر و نصرت الهی هستند و لذا دائما در حال فتح هستند و هیچ وقت شکست حضرت را نمی گیرد. مؤمنین اگر به محبت حضرت زهرا راه پیدا کنند، وادی محبت حضرت، وادی نصرت الهی و وادی بهشت و رحمت الهی است.

پی نوشت ها:

(۱) الخصال، ج 2، ص: 515

(2) علل الشرائع، ج 1، ص: 183

(3) معاني الأخبار، النص، ص: 396

(4) كامل الزيارات، النص، ص: 135

(5) علل الشرائع، ج 1، ص: 180

(6) تفسير فرات الكوفي، ص: 581