نسخه آزمایشی
پنج شنبه, 09 فروردين 1403 - Thu, 28 Mar 2024

سخنرانی شب رحلت رسول الله(ص) در بیت رهبری قم / حقیقت وحی و القاء روح و ارتباط آن و آثار توحیدی و سلوکی آن

متن ذیل سخنرانی جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در بیت مقام معظم رهبری در شهر قم؛ در روز 28 صفر سال 92؛ روز رحلت رسول الله(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) به تاریخ 10 دی ماه 92 برگزار شده است. ایشان در این به تفسیر آیه ای از سوره مبارکه کهف پرداختند که ناظر به شأن و مقام و منزلت نبی اکرم و همچنین پیام ایشان از جانب خدای سبحان، و نیز شرائط همراهی با نبی اکرم است. ایشان با اشاره به اینکه رسول الله(ص) معلم توحید در تمام عوالم و برای تمام موجودات اعم از انبیا و ملائکه اند، اشاره داشتند که رسول خدا با وحی که عالی ترین درجه ارتباط با خداوند است به صورت بی واسطه با حضرت حق سخن می گویند، و ریشه شجره توحید و مثل اعلای حضرت حق هستند، که تمام درجات توحید در قالب «روح» به ایشان اعطا شده است و حقیقت وحی به نبی اکرم نیز، کلمه توحید است، و به ایشان ماموریت داده شده که دیگران را به وادی توحید راهنمائی کنند، لذا ایشان تنها باب مفتوح به سمت توحید بوده و هر سیری به سوی وادی توحید و در آن، به واسطه آن حضرت محقق می گردد. در ادامه نیز ایشان اشاره دارند که شرط همراهی با نبی اکرم عمل صالح و عدم شرک است، که در روایات به معنی قبول ولایت اهل بیت، و عدم قبول ولایت دشمنان اهل بیت دانسته شده است، و از آنجا که اهل بیت عصمت، در لسان روایات، باب حطه امت اسلام معرفی شده اند، لذا شرط ورود از باب آنان، تواضع و خضوع است؛ تا گناهان آمرزیده شده و آلودگی ها تطهیر شود، و انسان قابلیت همراهی با نبی اکرم را پیدا نماید. و نیز ارتباط تطهیر و ابتلای رسول را تشریح می کنند.

در سوره مبارکه کهف داریم که «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى‏ إِلَيَّ أَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً» (کهف/110) در این آیه نورانی، پیامبر گرامی اسلام از جانب خداوند متعال مامور است به مردم ابلاغ کند که بشری مانند آنان است، لکن به او وحی (که حقیقتش توحید است) می شود، و از آنجا که مردم از حقیقت وحی محرومند، می تواند بواسطه این وحی، مردم را تا مقام توحید و لقاء خداوند پیش ببرد، به شرطی که آنانکه اهل طریقند، عمل صالح انجام داده و در عبادت پروردگار، برای خداوند شریکی قرار ندهند.

حقیقت وجود مقدس پیامبر اکرم در لباس بشر

پیامبر اکرم، وجود مقدسی است که گرچه آخرین پیامبر است، لکن قبل از همه پیامبر شده و معلم انبیاء در وادی توحید در عالم ارواح و معلم تمام ملکوت در مقام عرش بوده است، و خاتمه کار نیز به عهده خود اوست، لذا جنبه بشریت پیامبر اکرم، لباس آنحضرت است که با آن در قالب بشر ظهور پیدا کرده است، چنانکه خداوند متعال نیز به این مطلب اشاره می فرماید: «وَ لَوْ جَعَلْناهُ مَلَكاً لَجَعَلْناهُ رَجُلاً وَ لَلَبَسْنا عَلَيْهِمْ ما يَلْبِسُون» (انعام/9).

وحی تکلم خداوند متعال با انسان است، که این تکلم، مطابق آیه سوره مبارکه شوری تنها به سه صورت ممکن است «وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلاَّ وَحْياً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولاً فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ ما يَشاءُ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكيمٌ» (شوری/51)، یا خداوند متعال، فرستاده ای می فرستد مانند جبرائیل سلام الله علیه، تا کلام الهی را برای انبیاء بیان کند، و یا از پشت حجابی با انبیاء سخن می گوید (چنانکه با حضرت موسی علیه السلام از وراء شجره تکلم کرد) و یا اینکه وحیا با بشر تکلم می نماید؛ لذا وحی  نوعی تکلم خدا با بشر برگزیده است که نه رسولی واسطه آنست و نه حجابی در بین وجود دارد، بلکه مستقیما کلام الهی به او القاء می گردد، لذا تنها کسی می تواند به این فوز عظیم نائل شود که حجابها از او برداشته شده باشد تا بتواند مستقیما کلام حق را تلقی کند؛ و تکلم خداوند با نبی مکرم اسلام، از نوع مستقیم و بی واسطه است، زیرا بلافاصله در آیه بعد می فرماید: «وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما كُنْتَ تَدْري مَا الْكِتابُ وَ لاَ الْإيمانُ وَ لكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا» (شوری/52)؛ و کلامی که خداوند متعال در این تکلم با پیامبر به وجود مقدس او القاء فرموده است نیز، همان روح الهیست که در این آیه ذکر شده است، که اگر این حقیقت روح، به ایشان اعطاء نمی شد، از حقیقت کتاب الهی و حقایقی که در این کتاب است بی خبر بوده و از درجات ایمان برخوردار نمی بودند، لذا تمام درجات توحید و درجات ایمان و کتاب الهی که تبیان لکل شیء است، «نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‏ء»(نحل/89)، در این روح به پیامبر گرامی اسلام وحی و القاء شده است.

در روحی که از جانب خداوند متعال، به پیامبر اکرم، در این تکلم بی واسطه ایحاء شده است، تمام درجات ایمان و حقایق وجود دارد، لذا وقتی از وجود مقدس امام صادق علیه السلام، سوال می شود علم شما از کجاست؟ و آیا شما از کتابهایی نظیر کتب انبیاء، صحیفه فاطمه، صحیفه جامعه، کتاب جفر، جامعه و ...استفاده می کنید؟ حضرت پاسخ می دهند: امر بالاتر از اینهاست، سپس این آیه شریفه را قرائت کرده و می فرمایند این روح با ما ائمه هست، و همه حقائق در آینه این روح برای ما مکشوف است(1) ، و این روح، همان عمود نور است که بین حضرت حق و امام برقرار می شود و تمام خلائق را در آن مشاهده می کند(2)، و نیز همان نوریست که در ائمه، قبل از خلقت این عالم، وجود داشت و آنان اشباح نور بودند که خداوند را عبادت می کردند(3)؛ و همه بندگان خدا تنها با این روح و با این نور و چراغ به سمت خدای متعال هدایت می شوند، لذا باید توجه داشت که پیامبر اکرم گرچه در قالب بشر آمده است، لکن شخصیت عظیمی است که می تواند کلمه روح را بدون حجاب مستقیما از خداوند متعال دریافت کند.

حقیقت وحی شده به پیامبر

خداوند متعال، در سوره ابراهیم، کلمه طیبه را به درخت پاکی مثال می زند که اصلش ثابت بوده و شاخه هایش در آسمان همیشه در حال میوه دادن است، «ألَمْ تَرَكَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماءِ» (ابراهیم/24) و در روایات اصل این درخت، تعبیر به وجود مقدس پیامبر اکرم شده است و بدنه آن امیرالمومنین و در ادامه میوه هایش به علم ائمه علیهم السلام تفسیر شده است و کسانی که در این آسمان قرار می گیرند قلوبشان دائما از این معارف ارتزاق کرده و بهره مند می شوند.(4)

از طرفی، روایات فراوان، این کلمه طیبه را به عنوان کلمه توحید نیز معرفی می نماید، لذا  اصل کلمه توحید در عالم وجود مقدس نبی اکرم است، و ایشان رکن توحید، عین توحید، و عین بندگی خداوند متعال هستند، که هم در قوس نزول، حقیقت الوهیت حضرت حق از طریق ایشان جاری شده «فَبِهِمْ مَلَأْتَ سَمَاءَكَ وَ أَرْضَكَ‏ حَتَّى‏ ظَهَرَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْت‏»(5) و هم در قوس صعود و حرکت به سمت خداوند، حقیقت توحید و بندگی در عبادت، در ایشان است.

مطابق آیه کریمه (که در ابتدای سخن گذشت)، حقیقتی که به پیامبر اکرم وحی شده است، یک کلمه بیش نیست «أَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ»(کهف/110)، که همان کلمه توحید است، بدین معنا که کسی که خالق و رازق و رب و سمیع و مجیب است تنها حضرت حق است و اوست که می شنود و اجابت می کند و همه به او محتاجند«يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَميد»(فاطر/15)، و این توحید که به نبی اکرم اعطا شده است، نه از نوع کتاب و استدلال و برهان و مکاشفه است و نه از صحف عرفانی و فلسفی و کلامیست، بلکه حقیقت انوار توحید، در وجود مقدس حضرت نبی اکرم تجلی کرده است و خود این وجود مقدس عین کلمه توحید است، لذا با استدلال و برهان مردم را مومن نمی سازد، بلکه مانند نور روشنگری می نماید.

خداوند متعال، نور آسمانها و زمین است، « اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فيها مِصْباح» (نور/35)، بدین معنا که تمام آسمانیان و زمینیان را با نور خود هدایت می نماید(6)، و این نور، گرچه مانند ندارد « لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ‏ءٌ»(شوری/11)، لیکن مَثَل دارد «وَلِلَّهِ الْمَثَلُ الْأَعْلى‏»(نحل/60)، و آن مَثَل اعلای حضرت حق که همه انوار توحید در او مجسم و متمثل است نبی اکرم است(7)، و چنانکه در روایت توحید صدوق آمده است: چراغدان مورد اشاره آیه، قلب حضرت نبی اکرم و چراغ، حقیقت نبوتی است که به حضرت عطا شده است(8).

در برخی دیگر از روایاتی که شجره توحید را توضیح می دهد، فروع درخت به ولایت اهل بیت علیهم السلام، تفسیر شه است، و این بدان معناست که اگر کسی در محیط ولایت اهل بیت عصمت وارد شود، می تواند از میوه های درخت ولایت تناول کرده و از عارف شود، و از فرع به اصل سیر نماید، تا به اصل شجره توحید رسیده و تبدیل به موحدی حقیقی گردد؛ لذا حضرت امیر علیه السلام فرمودند «مَعْرِفَتِي بِالنُّورَانِيَّةِ مَعْرِفَةُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل‏»(9)، پس اگر کسی از فرع آن ذوات مقدس، که محیط ولایتشان است، به سمت اصل وجودشان سیر کرده و به حقیقت نورانیتشان راه پیدا کرد، حقیقت توحید به او عطا شده است زیرا نبی اکرم معلم توحید است که حقیقت توحید به او عطا شده است و حتی تمام انبیاء نیز مهمان وجود مقدس او هستند.

پیامبر اکرم، تنها باب مفتوح به سمت توحید

چنانکه گفته شد، پیامبر اکرم تنها صاحب خبر است و دیگران همه امی هستند، و تنها از طریق ایشان و با شاگردی ایشان می توانند صاحب خبر شوند، آنحضرت معلم توحید هستند که وقتی حول العرش بودندن ملائکه از ایشان تعلم توحید کردند و در عالم ارواح به انبیاء تعلیم داده اند، و در دنیا نیز، به واسطه عبادت ایشان، اخبار غیبی به این دنیا می رسد، لذا در هر عالمی از عوالم اگر بابی به سوی توحید و غیب الهی باز شده، تنها با سجده نبی اکرم بوده است، و اگر ایشان عبادت نمی کرد، حجب الهی برداشته نمی شد  و احدی نمی توانست این حجابها را بردارد، زیرا عبادات دیگران خرق حجاب نمی کند چرا که حقائق، تنها به ایشان عطا شده است، و این معنی همان کلام نورانی امام صادق است که فرمودند: با ما خداوند عبادت شده و با ما شناخته شده است(10)، لذا در هر عالمی، سیر بندگان خداوند به سوی او، تنها با عبادت رسول اکرم است.

خانه نبی اکرم در دنیا، بیت النور است، که خانه توحید بوده و اجازه ذکر حضرت حق و رفعت مقامات در این خانه داده شده است،« في‏ بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فيها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصال»(نور/36) و کسی که وارد این خانه شود، بازار و خوابش هم ذکر است « رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ»(نور/37) و هرگز از حالت ذکر بیرون نیامده و نمازش دائمی خواهد بود« الَّذينَ هُمْ عَلى‏ صَلاتِهِمْ دائِمُون»(معارج/23)و اگر در برخی روایات، این بیوت، به خانه های انبیاء تعریف شده است(11) بدین جهت است که بیوت انبیاء نیز شعبه ای از بیت النور نبی اکرم هستند.

باز شدن درهای توحید در تمام عوالم و دنیا و برزخ و قیامت هم با عبادت و شفاعت ایشان خواهد بود، چنانکه در روایت آمده است که زمانی که در قیامت کار بسیار سخت می شود، و عرق، دهانها را می بندد، مردم به سراغ حضرت آدم می آیند و ایشان ارجاع به حضرت نوح می دهند، حضرت نوح به ابراهیم خلیل و ایشان به موسای کلیم، و ایشان به عیسای مسیح و ایشان نیز مردم را به پیامبر اکرم ارجاع می دهند، آنحضرت همه امت ها را با خود به مقابل باب الرحمان می آورند، و خود حضرت به سجده می افتند، آنگاه درهای بهشت گشوده می شود(12) و لذا بهشت نیز که وادی توحید است، مقامی از معرفت حضرت حق است که در دنیا قابل دستیابی نیست و تنها با شفاعت نبی اکرم دستیافتنی خواهد شد.

این همان مقام محمود نبی اکرم است که چنانکه در روایت امیرالمومنین در توحید صدوق آمده است، یکی از مواقف مهم قیامت مقام محمود وجود مقدس نبی اکرم است، که ایشان زمانی که تمام انبیاء و ملائکه و اهل محشر جمعند، زبان به حمد و ستایش خداوند متعال می گشاید، و تمام فیض ها از طریق ایشان جاری می شود، و تمام محشر ایشان را حمد می کنند، سپس امیر المومنین می فرمایند خوشا بحال کسی که بتواند از آن مقام بهره ای ببرد، و خداوند متعال در سوره اسراء شرط مقام محمود نبی اکرم را تهجد شبانه ایشان قرار داده است، «وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى‏ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً»(اسراء/79)، لذا باز شدن درهای رحمت حق و درک فیض و تعلم توحید و رسیدن مردم به لقاء خداوند همه در پرتو عبادت نبی اکرم تحقق پیدا می نماید و این حقیقت همان توحیدیست که در آیه کریمه (مذکور)  به نبی اکرم اعطا شده است.

شرائط سیر با نبی اکرم

چنانکه گفته شد، نبی اکرم تنها صاحب خبر و آورنده توحید کامل و شاملیست که می تواند تمام عالم را مهمان وجود خویش کرده و حجابها را از آنان برداشته و آنان را تزکیه کند و به لقاء الله برساند، لکن دو شرط دارد که آرزومند لقای خداوند باید به آن دو شرط عمل کند: « فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَدا»(کهف/110)، و چنانکه از ظاهر آیه مشخص است، انسان آرزومند دیدار خداوند، باید عمل صالح داشته و هیچ شرکی در اعمالش نباشد، زیرا شرک حتی از نوع مغفورش مانع از لقاء الله شده و مزاحم درک حقیقت توحید است، و تا انسان از شرک خالص محض نشده باشد، اهل لقاء نخواهد شد؛ لکن مطابق روایات، در کشف از معنای باطنی آیه، عمل صالح شناخت ائمه اهل بیت دانسته شده و منظور از عدم شرک در آیه اینست که انسان همراه با ولایت آل محمد، ولایت دیگری را قبول ننماید. (13)

بنابراین سخن حضرت رسول در آیه شریفه اینست، که من بشری هستم که حقیقت توحید به او داده شده و خداوند متعال با من تکلم فرموده، و کلمه روح را که همه مراتب ایمان در اوست به من عطا فرموده است، و من نیز شما را مهمان سفره توحید خود کرده و با عبادت خود تا مقام لقاء پروردگار سیر می دهم، لکن شرطش اینست که قدم در وادی ولایت اهلبیت من گذاشته و در آن ثابت قدم باشید، از وادی ولایت اهلبیتم بیرون نروید و کوچکترین تخلفی از آن نداشته باشید، زیرا خارج از این وادی، خبری از توحید و معرفت و لقاء الله نیست، و این معنای همان روایات معروف پیامبر است که فرمود من شهر علم و حکمتم و علی در ورود آنست که اگر کسی علم و حکمت را می خواهد باید از در آن وارد شود. (14)

نحوه ورود به وادی ولایت

اهل بیت عصمت، باب حطه ای هستند که در قرآن کریم یاد شده و باید بصورت متواضعانه و ساجدا، به سمت آن رفت و از آن وارد شد، و گرچه ظاهرش در آیه خطاب به بنی اسرائیل است« وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُم»(بقره/58) لکن در روایات، باب حطه، به ائمه اهل بیت تفسیر شده است(15)، لذا هر کس بخواهد وارد وادی توحید شود، باید صورت متواضعانه و سجّدا از باب اهل بیت وارد شود، تا با تواضع، در به رویش گشوده شده و با تطهیر وارد وادی توحید گردد، و از آنجا که این وادی که وادی لقاء الله و معرفت و توحید است، نامتناهیست، هر سجده و تواضعی باب دیگری را به روی انسان باز می کند.

دوام صلاه، تبعیت از اهل بیت

قرآن کریم، انسان را هلوع معرفی میکند، که اگر به او خیر برسد نمی تواند رشد کند، و اگر از او گرفته شود نیز نمی تواند رشد کند، مگر یک دسته که «مصلین» هستند: «إِنَّ الْانسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا*إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا*وَ إِذَا مَسَّهُ الخیر مَنُوعًا*إِلَّا الْمُصَلِّينَ*الَّذِينَ هُمْ عَلىَ‏ صَلَاتهِم دَائمُون»(معارج/19-23)، آنها با دریافت نعمت رشد می کنند، زیرا آن را نگه نداشته و در راه خدا مصرف می نمایند، و آبرو و مال و جان و جوانی و عمر و همه امکانات را در راه خدای متعال خرج می نمایند، و نیز اگر نعمت از آنها گرفته شود نیز، با صبر و شکیبائی خود را رشد می دهند، آنها دائما در حال نمازند، بدین معنا که اهل نماز 51 رکعته (نوافل)هستند، زیرا محافظت بر نمازهای یومیه که 17 رکعت است تفسیر «وَالَّذينَ هُمْ عَلى‏ صَلَواتِهِمْ يُحافِظُون»(مومنون/9) ، دانسته شده است(16)؛ لکن در روایات «مصلی» به معنای نماز گزار نیست، بلکه به معنای اسبی است که در مسابقه دنبال اسب پیشرو حرکت کند، لذا مراد آیه کسانیست که به دنبال امیرالمومنین که مصداق حقیقی سابقون است، حرکت می کنند، لذا تنها راه تقرب و دوام در نماز و رسیدن به مقام لقاء خداوند متعال ورود به وادی ولایت و ثبات قدم در آن و حرکت کردن در مسیر سابقون که اهل بیت عصمت هستند، خواهد بود و تاکید پیامبر اکرم بر پیروی از قرآن و اهل بیت در حدیث ثقلین(17) نیز به همین معناست.

بلای پیامبر ص، مطهّر شیعه علی علیه السلام

وجود مقدس پیامبر، باب توحید را باز کرده و بار رساندن مردم به مقام توحید و همچنین تطهیر آنان را نیز خود به دوش گرفته اند، و آیه شریفه «لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ»(فتح/2) نیز بدین معناست، زیرا پیامبر نه هرگز گناهی کرده و نه قصد انجام گناهی را داشته اند، و از آنجا که هیچ تطهیری بدون بلا ممکن نیست، لذا بار بلا برای تطهیر اهل وادی ولایت را نیز خود نبی اکرم متقبل شده اند، تا آنها را پاک کنند(18)، لذا حضرت رسول می فرمودند هیچ پیامبری به اندازه من اذیت نشده است(19)، و تمام بلاهای نبی اکرم، برای شفاعت و دستگیری بود که جلوه کاملش در عاشورای سید الشهداء علیه السلام محقق شده است.

پی نوشت ها:

(1) کافی، ج 1، ص 273، «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْعِلْمِ أَهُوَ عِلْمٌ يَتَعَلَّمُهُ الْعَالِمُ مِنْ أَفْوَاهِ الرِّجَالِ أَمْ فِي الْكِتَابِ عِنْدَكُمْ تَقْرَءُونَهُ فَتَعْلَمُونَ مِنْهُ قَالَ الْأَمْرُ أَعْظَمُ‏ مِنْ ذَلِكَ وَ أَوْجَبُ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَ لَا الْإِيمان‏»

(2) عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 200، «فَقَالَ الرِّضَا ع إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ أَيَّدَنَا بِرُوحٍ مِنْهُ مُقَدَّسَةٍ مُطَهَّرَةٍ لَيْسَتْ بِمَلَكٍ لَمْ تَكُنْ مَعَ أَحَدٍ مِمَّنْ مَضَى إِلَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ هِيَ مَعَ الْأَئِمَّةِ مِنَّا تُسَدِّدُهُمْ وَ تُوَفِّقُهُمْ وَ هُوَ عَمُودٌ مِنْ‏ نُورٍ بَيْنَنَا وَ بَيْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل‏»

(3) کافی، ج 2، ص 692، «إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ مُحَمَّداً و عَلِيّاً و أَحَدَ عَشَرَ مِنْ وُلْدِهِ مِنْ نُورِ عَظَمَتِهِ، فَأَقَامَهُمْ أَشْبَاحاً فِي ضِيَاءِ نُورِهِ، يَعْبُدُونَهُ قَبْلَ خَلْقِ الْخَلْق‏».

(4) کافی، ج 1، ص 428، «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى‏ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماءِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ اللَّهِ جَذْرُهَا[1] وَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع ذِرْوُهَا وَ فَاطِمَةُ ع فَرْعُهَا وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ ذُرِّيَّتِهَا أَغْصَانُهَا وَ عِلْمُ الْأَئِمَّةِ ثَمَرُهَا».

(5) مصباح المتهجد، ج 2، ص 804، «فَبِهِمْ مَلَأْتَ سَمَاءَكَ وَ أَرْضَكَ‏ حَتَّى‏ ظَهَرَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْت‏».

(6) کافی، ج 1، ص 115، «سَأَلْتُ الرِّضَا ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ‏ اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‏ فَقَالَ هَادٍ لِأَهْلِ السَّمَاءِ وَ هَادٍ لِأَهْلِ الْأَرْضِ وَ فِي رِوَايَةِ الْبَرْقِيِّ هُدَى‏ مَنْ‏ فِي‏ السَّمَاءِ وَ هُدَى‏ مَنْ‏ فِي‏ الْأَرْض‏».

(7) خصال صدوق، ج 2، ص 432، «قَامَ رَسُولُ اللَّهِ ص فِينَا خَطِيباً فَقَالَ فِي آخِرِ خُطْبَتِهِ جَمَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَنَا عَشْرَ خِصَالٍ لَمْ يَجْمَعْهَا لِأَحَدٍ قَبْلَنَا وَ لَا تَكُونُ فِي أَحَدٍ غَيْرِنَا فِينَا الْحُكْمُ وَ الْحِلْمُ وَ الْعِلْمُ وَ النُّبُوَّةُ وَ السَّمَاحَةُ وَ الشَّجَاعَةُ وَ الْقَصْدُ وَ الصِّدْقُ وَ الطَّهُورُ وَ الْعَفَافُ وَ نَحْنُ كَلِمَةُ التَّقْوَى وَ سَبِيلُ الْهُدَى وَ الْمَثَلُ‏ الْأَعْلَى ...».

(8) توحید صدوق، ص 157، «قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ ع‏ اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‏ قَالَ كَذَلِكَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ قُلْتُ‏ مَثَلُ‏ نُورِهِ‏ قَالَ مُحَمَّدٌ ص قُلْتُ‏ كَمِشْكاةٍ قَالَ صَدْرُ مُحَمَّدٍ ص قَالَ قُلْتُ‏ فِيها مِصْباحٌ‏ قَالَ فِيهِ نُورُ الْعِلْمِ يَعْنِي النُّبُوَّةَ قُلْتُ‏ الْمِصْباحُ فِي زُجاجَةٍ قَالَ عِلْمُ رَسُولِ اللَّهِ ص صَدَرَ إِلَى قَلْبِ عَلِيٍّ ع قُلْتُ‏ كَأَنَّها قَالَ لِأَيِّ شَيْ‏ء».

(9) بحار، ج 26، ص 1، « يَا سَلْمَانُ وَ يَا جُنْدَبُ قَالا لَبَّيْكَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ قَالَ ع مَعْرِفَتِي‏ بِالنُّورَانِيَّةِ مَعْرِفَةُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل‏».

(10) بصائر الدرجات، ج 1، ص 64، «سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ‏ بِنَا عُبِدَ اللَّهُ وَ بِنَا عُرِفَ‏ اللَّهُ‏ وَ بِنَا وَعَدَ اللَّهُ وَ مُحَمَّدٌ ص حِجَابُ اللَّهِ»

(11) تفسیر قمی، ج 2، ص 104، « ٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع‏ فِي قَوْلِهِ‏ فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ- وَ يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ‏ قَالَ هِيَ بُيُوتُ‏ الْأَنْبِيَاءِ وَ بَيْتُ عَلِيٍّ ع مِنْهَا».

(12) بحار، ج 8، ص 35، « فقال: «يلجم‏ الناس‏ يوم القيامة العرق‏، فيقولون: انطلقوا بنا إلى آدم ليشفع لنا عند ربنا؛ فيأتون آدم (عليه السلام)، فيقولون: يا آدم اشفع لنا عند ربك؛ فيقول: إن لي ذنبا و خطيئة فعليكم بنوح، فعليكم بنوح، فيأتون نوحا (عليه السلام) فيردهم إلى من يليه، فيردهم كل نبي إلى من يليه حتى ينتهوا إلى عيسى (عليه السلام)، فيقول: عليكم بمحمد رسول الله (صلى الله عليه و آله)؛ فيعرضون أنفسهم عليه و يسألونه، فيقول: انطلقوا؛ فينطلق بهم إلى باب الجنة، و يستقبل باب الرحمة، و يخر ساجدا، فيمكث ما شاء الله، فيقول الله: أرفع رأسك، و اشفع تشفع، و اسأل تعط؛ و ذلك قوله: عَسى‏ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً».»

(13) تفسیر البرهان، ج 3، ص 690، « قال: «لا يتخذ مع ولاية آل محمد ولاية غيرهم، و ولايتهم العمل الصالح‏».

(14) امالی صدوق، ص 526، «رَسُولُ اللَّهِ ص يَقُولُ أَنَا مَدِينَةُ الْحِكْمَةِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا فَمَنْ أَرَادَ الْمَدِينَةَ فَلْيَأْتِهَا مِنْ‏ بَابِهَا».

(15) تفسیر عیاشی، ج 1، ص 45، «وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ‏» قال: فقال أبو جعفر ع نحن‏ باب‏ حطتكم‏».

(16) کافی، ج 3، ص 270، «سألت أبا جعفر عليه السلام عن قول الله عز و جل: «الَّذِينَ هُمْ عَلى‏ صَلاتِهِمْ يُحافِظُونَ» قال: هي الفريضة، قلت: «الَّذِينَ هُمْ عَلى‏ صَلاتِهِمْ دائِمُونَ» قال: هي النافلة».

(17) دعائم الاسلام، ج 1، ص 28، «إِنِّي تَارِكٌ‏ فِيكُمُ‏ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي‏»

(18) معانی الاخبار، ص 352، « و قد قال النبي (صلى الله عليه و آله) لعلي (عليه السلام): يا علي إن الله تبارك و تعالى حملني ذنوب شيعتك ثم غفرها لي، و ذلك قوله عز و جل: لِيَغْفِرَ لَكَ‏ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ»

(19) کشف الغمه للاربلی، ج 2، ص 537، «مَا أُوذِيَ نَبِيٌّ مِثْلَ‏ مَا أُوذِيت‏».