أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيم  بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم  الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين  وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِين  وَ اللَّعْنَةُ عَلَى أَعْدَائِهِم  أَجْمَعِين . «

لا تُلْهِكُمْ  أَمْوالُكُمْ  وَ لا أَوْلادُكُمْ  عَنْ ذِكْرِ اللَّه



»(منافقون/9). عرض کردیم که فرصت دنیا در در مقابل آن عمر طولانی که خدای متعال برای ما قرار داده که دیگر فنایی در آن نیست، فرصت بسیار کوتاهی است، ولی همین فرصت کوتاه فرصت بسیار ارزشمندی است. آدم می تواند در همین فرصت کوتاه عهدهایی که با خدای متعال قبلا و در عوالم گذشته بسته عملی کند، پرده ها را کنار بزند و از اسرار وجودی خودش با خبر شود.

ما دارای یک عوالم بسیار گسترده ای هستیم که در حجاب با آنها قرار داریم، یعنی نمی فهمیم که خدای متعال چه سرمایه هایی به ما داده است. یادم هست مرحوم نراقی در اول کتاب معراج السعاده یک بحثی طرح می کنند و آنجا می فرمایند: بسیاری از انسانها خودشان را فقط در حد غرایضشان می شناسند. اگر بگویید خودتان را تعریف کنید از خودشان یک حواسی می بینند، یک دهانی، چشمی، گوشی، یک احساسات ظاهری و یک جهاز هاضمه ای و فقط هم دنبال همین ها هستند، در حالی که اینطوری نیست و ما عوالم گسترده ای داریم. لذا باب معرفت نفس خودش یک باب بزرگی است، يعني آدم باید با نفس خودش آشنا بشود و ببیند این لطفی که خدا به او کرده و مقاماتی که خدا برای او خلق کرده چه چیزهایی هستند.

البته ما علاوه بر عوالم خودمان نسبت به عوالم خلقت هم در حجاب هستیم و فقط عالم حس را می بینیم. به تعبیر نورانی قرآن یک عده ای «

يَعْلَمُونَ  ظاهِراً مِنَ  الْحَياةِ الدُّنْيا



»(روم/7) پوسته عالم دنیا را می شناسند می بینند «

وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُون



»، و در غفلت از آخرت اند. عالم آخرت الان هم به یک معنا در دسترس است، لذا تعبیر قرآن در باب عالم آخرت این است که «

لَقَدْ كُنْتَ فِي غَفْلَةٍ مِنْ هذا



»(ق/22)؛ در قیامت به آدم می گویند تو در این صحنه در غفلت بودی یعنی می شد ببینی اما غافل بودی، «

فَكَشَفْنا عَنْكَ غِطاءَكَ فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَدِيد



» ما پرده را از شما برداشتیم و الان تیزبین شدید و می بینید. پس این تیزبینی در عالم دنیا هم می شود تحصیل بشود.

آدم باید پرده ها را کنار بزند و عالم آخرت، قیامت و بهشت و جهنم را الان ببیند. البته این منافات ندارد با این که آنهایی که اهل سیر در وادی توحید هستند وقتی وارد عالم آخرت می شوند مرتب پرده ها از جلوی چشمشان کنار می رود، بلکه منظور این است که بذرش در همین دنیا باید کاشته شود. پس آدم باید پرده ها را کنار بزند و با بیش از عالم دنیا آشنا شود.

حضرت در آن خطبه نهج البلاغه می فرمایند: برای اهل ذکر «

وَ حَقَّقَتِ الْقِيَامَةُ عَلَيْهِمْ عِدَاتِهَا



»(1)، همه وعده های قیامت محقق است. پس می شود که برای انسان در این دنیا بیش از این ها پرده کنار برود و انس با حضرت حق پیدا کند و همه عالم را در پرتو حضرت حق ببیند. یعنی با خدای خودش زندگی کند و با خدای خودش باشد؛ این آن چیزی است که از ما خواسته اند. در روایات ما مضامین مختلفی است که یکی از آنها این است «

اعْبُدِ اللَّهَ كَأَنَّكَ تَرَاه



»(2)، بگونه ای خدای متعال را عبادت کن که گویی خدا را می بینی، خدای غایب را عبادت نکن بلکه خدای حاضر را عبادت کن. لااقل اگر تو حضور حضرت حق را احساس و مشاهده نمی کنی یک جوری باشد که «

فَإِنْ لَمْ تَكُنْ تَرَاهُ فَإِنَّهُ يَرَاك



» خودت را در محضر خدا بدانی.

خیلی وقتها آدم کسی را نمی بیند ولی می داند او دارد ما را نگاه می کند والا اگر این شد که انسان خدای متعال غایبی که نه او من را می بیند و نه من او را می بینم، عبادت کند دیگر چه عبادتی محقق می شود؟! عبادت در درجه اول این است که انسان معبودش را ببیند و عبادت بکند. به امیرالمومنین عرض کرد آقا شما پروردگار خودتان را دیدید؟ نقل این است که حضرت فرمودند: «

مَا كُنْتُ أَعْبُدُ رَبّاً لَمْ أَرَه



»، من ربی را که نبینم عبادتش نمی کنم! غایب را چطوری عبادت کنم؟! بعد هم البته توضیح دادند که خدای متعال را با چشم سر نمی شود ببینی ولی یک رویت ایمانی است که با قلب واقع می شود.

قلب انسان با حقایق ایمانش می تواند خدای متعال را رویت کند «

وَ لَكِنْ رَأَتْهُ الْقُلُوبُ بِحَقَائِقِ الْإِيمَان



». از این پایین ترش این است که انسان خدای متعال را حاضر بداند و خودش را در محضر او ببیند، لااقلش هم این است که تحت مراقبت او ببیند. پس این پرده ها در همین دنیا باید برداشته شود. اگر در این دنیا ما نتوانیم این پرده ها را برداریم در آخرت دیگر برداشته نمی شود «

وَ مَنْ كانَ فِي هذِهِ أَعْمى  فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمى



»(اسراء/72) . از امام رضا علیه السلام این جمله نقل شده که «

لَيْسَ الْأَمْرُ إِلَّا مِنْ هَاهُنَا



»(3)، حقایق آن عالم از اینجا باید مشهود و معلوم انسان بشود. اگر کسی در دنیا کوردل بود در آخرت هم کوردل است «

وَ مَنْ كانَ فِي هذِهِ أَعْمى  فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمى



».