بنابراین ظهور امام هست که مبدأ ظهور عدالت و حیات و نور و عدل و امثال اینهاست. تمام اینها از فروع خود امام اند. در یک کلمه «

إِنْ ذُكِرَ الْخَيْرُ كُنْتُمْ أَوَّلَهُ وَ أَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ وَ مَعْدِنَهُ وَ مَأْوَاهُ وَ مُنْتَهَاه وَ الحَقُّ مَعَكُم وَ فيكُم وَ مِنْكُم وَ إلَيْكُم



» خود امام کلمه حق است خود امام کلمه عدل است کلمه نور است کلمه حیات است لذا همینجا معنی غیبت و ظهور هم یک مقداری جدی تر می شود غیبت یعنی غیبت کلمه تامه ولایت، و غیبت این کلمه تامه غیبت جسمانی نیست و این غیبت هم یک عاملش حجابی است که پیدا شده حجاب سقیفه و اخبار سقیفه است که «

و اللَّیلِ إِذا یغْشی



» «

و النَّهارِ إِذا تَجَلَّی



»(لیل/1-2) حضرت فرمودند که «

اللَّيْلُ فِي هَذَا الْمَوْضِعِ فُلَانٌ



» و یغشا را هم معنا کردند به «

غَشِيَ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ فِي دَوْلَتِهِ



» (3) و فرمودند که و «

النَّهارِ إِذا تَجَلَّی



» دوران ظهور حضرت است که حقیقت ولایت تجلی می کند.

یکی دیگر از خصوصیات دوران ظهور در قرآن این است دوران نهار عالم است دوران ضحای عالم است «

وَ الشَّمْسِ وَ ضُحَاهَا



»(شمس/1) آفتاب جهانگیر می شود عالم را روشن میکند پس این غیبت امام غیبت حقیقت شمس وجودی عالم است «

وَ الشَّمْسِ وَ ضُحَاهَا



» فرمود شمس امیرالمومنین است ضحای این شمس دوران ظهور است.

در روایات یک معنای غیبت این است که؛ حجابی است «

أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِنْ فَوْقِهِ مَوْجٌ



»(نور/40) این ظلماتی است که جلوی ظهور این عدل و نور و حیات و شمس را گرفته، و یک معنای دیگر غیبت این است که اصلا عالم به مرحله ای نرسیده است که این کلمه غیب الهی تجلی کند. باید عالم مراحلی را طی کند تا مرحله ظهور این حقیقت در عالم فرا برسد که وقتی حضرت ظهور می کند، عالم عالمِ دیگری می شود. عالم ها عالم دیگری می شوند. عقول چهل برابر می شود. مد سمع و بصر پیدا می شود. وقتی امام زمان ظهور می کنند، امام را می بینند از همانجایی که هستند. وقتی امام تکلم می کنند «یَسمَعُونَ» می شنوند کلام را همانجایی که هستند. این مد سمع و بصر است فرمود احتیاج به واسطه و نامه رسان و اینها نیست پس غیبت هم معنایش یک مقدار جدی تر می شود غیبت حقیقت ولایت است. غیبت شخص امام زمان علیه السلام غیبت حقیقت ولایت بر پرده ولایت ائمه جور و ظلمات آنها و غیبتی که گفته شده خورشید پشت پرده و یکی هم غیبت کلمه تامه است که دوران تجلی ظهور او نرسیده که ظهورش در عالم موعود الهی است.

بنابراین عصر غیبت چنین عصری است ما این عصر را کوچک تحلیل نکنیم با ابعاد نشان بدهیم تفاوتش را با آرمان شهری که دیگران به عنوان نقطه نهایی تمدن بشر وعده می دهند تعیین بکنیم و نشان بدهیم که ما دنبال چه چیزی هستیم و چرا آن آرمان شهرهایی که دیگران می گویند چنگی به دل ما نمی زند. نکته اش این است ما دنبال یک امر با عظمتی هستیم که اینها در مقابل او اصلا ارزشی ندارد.

مثل کمون کمونیست ها مثل کلبه الکترونیکی که لیبرال دموکراسی به بشر وعده می دهد اینها چیزی نیست که ما دنبال او باشیم. عصر ظهور نسبتش با امام که باطن همه این حقایقی است که در عصر ظهور محقق می شود و طبیعتا تأویل غیبت با این درک از ظهور است.