تفصیلات در مسئله
19-1-98
ادامه بررسی تفصیلات
همانطور که بیان شد تفصیلاتی در اشتراط اذن بیان شده است که تفصیل مرحوم سید و مرحوم صاحب حدائق بیان شد و گفته شد که این دو تفصیل قابل قبول نیستند
تفصیل سوم: مرحوم حکیم
مرحوم حکیم تفصیل دیگری بیان کرده و فرموده اند اشتراط اذن در جنگ های ابتدائی است چراکه موضوع روایات اذن «غزو» است و غزو به جنگ های تهاجمی گفته میشود و به جنگ دفاعی غزوه گفته نمیشود بنابراین اشتراط اذن فقط در جنگ های ابتدائی است خواه برای دعوت الی الاسلام باشد یا هدف دیگری داشته باشد
به استدلال ایشان دو اشکال وارد شده است اول اینکه به طور کلی متفاهم از مجموع روایات جهاد تفکیک بین حرب مشروع و غیر مشروع است و جهاد دفاعی هم به طور کلی مشروع است و اصلا اذن امام موضوعیت ندارد و ثانیا اگر هم بگوییم که روایات دال بر مشروعیت نیست بلکه دال بر این است که اذن شخص امام در هر جنگی لازم است بازهم عرف در مرسله وراق برای غزو موضوعیتی قائل نمیشود چراکه امام علیه السلام در دفاع اذن عام داده اند بخلاف جهاد ابتدائی
در بررسی این اشکالات باید گفت که اگر بپذیریم که متفاهم عرفی از روایات اذن، تفصیل بین مشروعیت و عدم آن است و اذن موضوعیتی ندارد که حق هم ظاهرا همین است دیگر کلام مرحوم حکیم دیگر قابل قبول نخواهد بود اما اگر این را نپذیریم دیگر اشکال دوم وارد نیست چراکه کلام مرحوم حکیم این است که جهاد دفاعی در مشروعیت خود نیازمند اذن نیست ولی جهاد ابتدائی در مشروعیت خود نیازمند اذن است و اذن در اینجا موضوعیت دارد لذا حضرت هم فقط در این قسم اشتراط اذن را بیان کرده اند و جهاد دفاعی را مشروط به اذن نکرده اند
تفصیل چهارم: مرحوم حائری
بنابر این سه تفصیل بیان شده و بررسی شد و البته اقوال و تفاصیل دیگری هم در اینجا وجود دارد که نیازی به بررسی از آنها نیست مگر تفصیلی که در مقابل تفصیل مرحوم صاحب حدائق است و آن اینکه اگر جنگ برای اسلام باشد نیازمند اذن نیست ولی در غیر این صورت اگر ماذونه باشد خمس آن ملک امام است ولی اگر ماذونه نباشد کل غنیمت ملک امام است که این تفصیل را باید در جلسه آینده بررسی کرد و عمده دلیل آن روایت ابی بصیر است که در آن به صورت عام فرموده است که «کل شیء قوتل علی شهادة ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله فان لنا خمسه» خواه این جنگ ماذونه