متن زیر سخنان آیت الله میرباقری به تاریخ 4 مهرماه سال 96 است، که در ایام محرم در حرم حضرت معصومه ایراد فرمودند. ایشان در این جلسه بیان میدارند؛ در ماه محرم، یک سری ارزاق به طور گسترده در اختیار ما قرار می گیرد. یکی از آن ارزاق گریه بر مصائب اباعبدالله علیه السلام است که برای طهارت نفس بسیار توصیه شده است. یکی دیگر از ارزاق ماه محرم، دستیابی به مقام عبادت است؛ ما برای رسیدن به مقام عبادت باید اول نسبت به خداوند متعال معرفت پیدا کنیم. این معرفت فقط از طریق شناخت امام حاصل می شود. متاسفانه حجاب ها و موانع درونی ما باعث شده است که ائمه را نشناسیم و نتوانیم به معرفت الله دست پیدا کنیم؛ پس مقدمه رسیدن به مقام عبودیت با رفع حجاب ها میسر می شود.

رزق های ماه محرم

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيم  بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم  الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِين  وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِين  وَ اللَّعْنَةُ عَلَى أَعْدَائِهِم  أَجْمَعِين . خداوند متعال در پایان سوره مبارکه ذاریات بعد از بیان یک سری معارف بلند می فرماید: «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُون »(ذاریات/56) من این دو مخلوق یعنی جن و انس را خلق نکردم الا برای این که به مقام عبادت و بندگی من راه پیدا بکنند. این ظرفیت در انسان وجود دارد که طعم بندگی خدا را بچشد و به مقام عبودیت دست پیدا بکند. یکی از مهم ترین رزق ها، بلکه اصلی ترین رزقی که انسان می تواند در این ایام به دست بیاورد همین است که انسان به مقام بندگی خدای متعال دست پیدا کند و طعم بندگی خدای متعال را بچشد؛ عبد بشود و به لذت عبادت و بندگی خدای متعال برسد. این از مهمترین رزق های محرم است. البته رسیدن به این مقام مقدماتی دارد ولی از رزق هایی که در محرم می شود به آن رسید مقام عبودیت است.

یک سالی من در همین محفل نورانی در باب رزق های محرم مطالبی را تقدیم کردم با این محتوا که رزق های ما فقط همین رزق های مادی نیستند؛ این طور نیست که رزق ما فقط در خوردنی ها و آشامیدنی ها و استراحت و خواب و این قبیل لذت ها خلاصه بشود، بلکه خدای متعال یک سری رزق های بالاتر و واسع تری برای ما قرار داده که ما باید تلاش کنیم به آن رزق و روزی ها برسیم. در ماه محرم یک رزق های مخصوصی تقسیم می شود که در ایام دیگر به این وسعت در اختیار نیست. بعضی از آنها را اشاره کردم؛ یکی رزق بکاء بر سیدالشهداء است که خیلی رزق فوق العاده ای است؛ مبدأ طهارت نفس و مبدأ حیات قلب است. حضرت فرمود کسی که بر مصائب ما گریه می کند قلب او در روزی که قلب ها می میرد زنده است؛ «لَمْ يَمُتْ قَلْبُهُ يَوْمَ  تَمُوتُ  الْقُلُوب »(1).

یکی از رزق های محرم و یکی از آثار بکاء، طهارت نفس است که روایات متعددی در مورد این موضوع موجود است. در همین روایت معروف ریان بن شبیب آمده است که روز اول محرم محضر امام رضا علیه السلام شرفیاب شد، حضرت دستوراتی برای محرمش دادند و به او فرمودند، ریان بن شبیب اگر بر امام حسین علیه السلام گریه بکنی، «إِنْ  بَكَيْتَ  عَلَى  الْحُسَيْنِ  حَتَّى تَصِيرَ دُمُوعُكَ عَلَى خَدَّيْك » به طوری که اشک هایت بر صورتت جاری بشود، «غَفَرَ اللَّهُ لَكَ كُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتَه » خداوند همه گناهانت را می آمرزد.

بکاء غیر از تباکی است. تباکی یعنی انسان به زور از خودش اشک بگیرد و حالت بکاء به خودش بدهد. بکاء آنجایی است که از قلب انسان می جوشد. قلب اگر رقّت و لطافت پیدا کرد جوشش پیدا می کند که یکی از آثارش بکاء و اشک است. قلب انسان به یک چشمه های بی نهایت متصل است؛ اگر به حالت قساوت رسید هیچ جوششی ندارد.

قرآن می فرماید بعضی از قلب ها قساوت پیدا می کنند و از سنگ هم قساوتشان بیشتر می شود. «لَما يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهار»(بقره/74). بعضی از سنگ ها هستند که نهرها از آنها جاری می شود. دیده اید از دل کوهِ سنگی «وَ إِنَّ مِنْها لَما يَشَّقَّقُ فَيَخْرُجُ مِنْهُ الْماء» بعضی از سنگها می شکافد و آب از لابلای سنگ بیرون می زند. خدا فرمود بعضی از قلب ها از این هم قساوتشان بیشتر است «فَهِيَ كَالْحِجارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَة» قساوت قلبشان مثل سنگ یا بلکه بالاتر از سنگ می شود. پشت این قلب ما یک دریای بی انتهاست. گاهی قلب قساوت پیدا می کند و گاهی بر عکس لطیف می شود و آن حقایق در آن ظاهر می شود. یکی از این ها بکاء است.

گریه هم اقسامی دارد؛ از مهم ترین و بهترین گریه ها گریه بر سید الشهداست که انسان باید همیشه این را جزو برنامه های خودش قرار بدهد؛ به خصوص در ماه محرم غیر از این جلسات عمومی که باید شرکت کرد، باید خلوتی داشت و مصائب حضرت را یاد کرد و این قلب را تبدیل به چشمه ای جوشان کرد؛ باید مصیبت سیدالشهداء را از قلب بر چشم جاری کرد؛ این اشک مطهر است.

کوچک و بزرگ ندارد. حضرت فرمود اگر کسی به جایی رسید که قلبش متصل به عاشورا شد و اشکش بر صورتش جاری شد، خدای متعال گناهان کوچک و بزرگش را می آمرزد. پس گریه بر سید الشهداء حیات قلب می آورد، طهارت نفس می آورد. خیلی از زحمت هایی که انسان باید بکشد، در مقام توبه با اشک بر سید الشهداء علیه السلام فراهم می شود. این یکی از رزق های محرم است.

یکی از رزق های محرم رزق محبت امام است. قلب انسان به جایی برسد که به مقام حب الامام برسد. در آن حدیث نورانی که در خصال صدوق از وجود مقدس رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نقل کرده، حضرت فرمودند: «مَنْ  رَزَقَهُ  اللَّهُ  حُبَّ الْأَئِمَّةِ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي »(2) ائمه اهل بیت من را اگر کسی دوست بدارد و خدای متعال در سفره رزقش محبت آنها را قرار بدهد، «فَقَدْ أَصَابَ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة» به همه خیر دنیا و آخرت رسیده است. «فَلَا يَشُكَّنَّ أَحَدٌ أَنَّهُ فِي الْجَنَّة» اگر خدا در سفره رزق کسی این محبت را قرار داد، کسی شک نکند که او حتما وسط بهشت است. «أَنَّهُ فِي الْجَنَّة» از الان، نه در قبر. یک همچین آدمی که به رزق محبت رسیده وسط بهشت است.

پس یکی از رزق های ماه محرم رزق محبت است. این رزق، رزق فوق العاده با عظمتی است که اگر آن را به کسی بدهند تا به مقام محبت امام برسد، به همه خیراتی که در دنیا و آخرت می شود برسد رسیده است؛ فوق این چیزی نیست.

یکی دیگر از رزق هایی که در ماه محرم باب آن گشوده است، رزق مقام بندگی و مقام معرفت است که خدای متعال ما را برای این هدف آفریده است. معنای این که من شما را برای این امر آفریدم این است که در شما ظرفیت مقام بندگی را گذاشتم؛ هرچه از این مقام دور باشید نتوانسته اید از استعداد و نعمتی که به شما داده ام استفاده کنید. من شما را برای این هدف آفریدم. وقتی خدای متعال ما را برای یک هدفی می آفریند، معنایش این است که خدای متعال امکانات رسیدن به این هدف را درون ما گذاشته است و در بیرون هم شرایط رشد کردن را آماده کرده است.

اگر خدای متعال گندم را برای روئیدن و تبدیل شدن به یک خوشه آفریده، درونش استعداد خوشه شدن را قرار داده شرایط رشد را هم در بیرون فراهم کرده است؛ زمین حاصلخیز و خورشیدی که می تابد و بارانی که می بارد همه شرایطی هستند برای این که این بذر به فعلیت برسد. اگر خدای متعال می فرماید من شما را برای بندگی خودم آفریدم تا به مقام بندگی برسید یعنی این ظرفیت در شما هست که طعم بندگی و عزت بندگی را بچشید. یعنی خداوند متعال این استعداد را در شما گذاشته است. شما بنده نفس و شیطان و دنیا نباشید، بنده طواغیت نباشید و بنده خدا باشید، من بستر بیرون را هم برای شکوفا شدن ظرفیت شما تا مقام قرب و بندگی مهیا کرده ام.

یک روایت نورانی ذیل این آیه از وجود مقدس سید الشهداء نقل کرده اند که مرحوم فیض در تفسیر صافی که از تفاسیر بسیار لطیف است این حدیث را نقل کرده اند. وجود مقدس سید الشهداء علیه السلام این آیه که خدای متعال می فرماید من جن و انس را فقط برای بندگی خودم آفریدم که به مقام عبادت من برسند و عبد من بشوند را این گونه معنا کرده اند؛ حضرت فرمود «مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلَّا لِيَعْرِفُوه »(3) خدای متعال بندگان را نیافریده است الا او را بشناسند یعنی برای معرفت، «فَإِذَا عَرَفُوهُ  عَبَدُوه » اگر کسی به مقام معرفت رسید عبد می شود. اگر انوار معرفت الهی در قلبی وارد شد و قلب به نور معرفت الهی نورانی شد، این قلب در مقابل خدای متعال خاضع و خاشع می شود؛ استکبارش، شیطنتش، خود پسندی و خود بینی اش برداشته می شود.

«فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَنْ سِوَاهُ» اگر به مقام عبادت و بندگی رسیدند، با بندگی خدای متعال به عزتی می رسند که دیگر از بندگی غیر استغنا پیدا می کنند. ما خیلی وقت ها خودمان را محتاج به اغیار می بینیم و آنها را عبادت می کنیم. ممکن است کسی بگوید نه ما الحمدلله این کار را نمی کنیم؛ ما به برکت وجود مقدس نبی اکرم و اهل بیتشان الحمدلله از این شرک ها نجات پیدا کرده ایم. این امر به برکت امام است؛ اگر امام نبود ما همه مان مشرک بودیم. عده ای هستند که واقعا خودشان را ذلیل دنیا می بینند و برای دنیا تواضع و خشوع می کنند؛ خودشان را ذلیل اسباب می بینند و از آن ها کمک می خواهند.

اگر کسی به مقام بندگی خدای متعال برسد، عزتی پیدا می کند که از همه کائنات هیچ سوالی نمی کند؛ می فهمد همه فقیرند. «فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَنْ سِوَاهُ»، از عبادت غیر خدا، از خضوع در مقابل غیر خدا، از دلدادگی به غیر خدا، از احساس فقر به غیر خدا، از ترسیدن از غیر خدا غنی می شود. این ها همه اش از فروع عبادت است؛ انسان اگر عبد خدای متعال بشود فقط از او می ترسد و فقط به او امیدوار است؛ فقط از عدل و جلال او خائف است، فقط از او می خواهد، خود را فقط فقیر او می بیند و فقط به او امیدوار است و به او دل می بندد. ولی اگر عبد خدای متعال نشود به همه وابسته می شود و سپس ذلیل می شود. از یک حشره هم می ترسد. از طوفان می ترسد، از باد میترسد، در به هم می خورد از سر و صدا می ترسد.

این ترسهایی که در ماست مال این است که انسان به مقام عزت بندگی خدای متعال نرسیده کسی که عزیز شد دیگر مستغنی از عبادت غیر می شود؛ احساس بی نیازی در او پیدا می شود. نه از غیر می خواهد و نه از غیر می ترسد بلکه سر و کارش فقط با خدای متعال است و از همه عبور می کند.

بعد از بیان این موارد از سید الشهداء علیه السلام یک سوالی شد که خب این سه مرحله ای که شما فرمودید که ما باید به معرفت برسیم و بعد معرفت الله به عبادت الله برسیم؛ یعنی اول مقام بندگی بعد مقام عزت و استغنای از غیر، بی نیاز از غیر بشویم سروکارمان فقط در عالم با خدای خودمان باشد، آن معرفتی که کلید همه این هاست چیست؟ «فَمَا مَعْرِفَةُ اللَّه » حضرت فرمودند: «مَعْرِفَةُ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ إِمَامَهُمُ الَّذِي يَجِبُ عَلَيْهِمْ طَاعَتُهُ» آن معرفتی که ما را به معرفت الله می رساند و همه این فضائل به دست می آید معرفت الامام است. لذا اگر کسی به مقام معرفت الامام رسید و انوار معرفت امام در قلب او وارد شد این انسان به مقام بندگی می رسد. طعم بندگی خدای متعال را می چشد.

پس یکی از رزقهای مهم ماه محرم این است که انسان به معرفت الله برسد، به مقام بندگی خدای متعال راه پیدا کند و طعم محبت خدای متعال را بچشد و به مقام معرفه الامام برسد. خب بین ما و حضرت حق حجاب ها و موانعی است که این ها مانع بندگی ما برای خدای متعال یا مانع کمال بندگی می شود. این موانع نمی گذارند انسان بنده کامل خدای متعال باشد. کمال بندگی وقتی حاصل می شود که این حجاب های بین ما و خدای متعال برداشته بشود. این حجاب ها را براساس بعضی از معارفی که از اهل بیت علیهم السلام نقل شده به دو قسمت تقسیم کرده اند که از آن تعبیر می شود به حجاب های ظلمانی و حجاب های نورانی. حجاب هایی که حجاب های تاریکی اند و حجاب هایی که از آن ها تعبیر به حجاب های نورانی می شود.

این موانع را باید رفع کرد؛ در همین دنیا هم ما باید تلاش کنیم که این موانع برداشته بشود. اگر با این موانع وارد عوالم بعدی بشویم خیلی دشوار است که رفع بشوند. در همین دنیا باید اساس کار بنا نهاده بشود، گرچه کسی که در مسیر بندگی خدای متعال حرکت می کند هرچه جلوتر برود در عالم برزخ و قیامت، بندگی او خالص تر و ناب تر می شود ولی در همین دنیاست که باید این قدم برداشته بشود. اگر کسی این کار را نکرد «كَلاَّ إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُون »(مطففین/15). یکی از سخت ترین عذاب ها این است که انسان در عالم قیامت از پروردگار خودش محجوب باشد. سخت ترین عذاب ها این است که بین ما و خدای متعال حجاب باشد. این حجاب ها باید برداشته بشود.

این تعبیر نورانی در قرآن است که خدای متعال می فرماید یک عده ای اینطوری اند که در دنیا چشمشان باز نمی شود و بینا نمی شوند؛ این ها در آخرت هم بینا نخواهند بود. «مَنْ كانَ في  هذِهِ أَعْمى  فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمى  وَ أَضَلُّ سَبيلا»(اسراء/72) اگر کسی چشم دلش در این دنیا باز نشد، در عالم آخرت هم همان حالت حجاب بین او و خدای متعال باقی می ماند؛ باید چشم دل در این دنیا باز بشود و انسان آماده بشود در این دنیا برای این که در عالم آخرت یک پرده هایی کنار برود.

البته یک سلسله مقامات که در دنیا نمی شود به آن رسید حتی اگر چشم دل باز بشود؛ اگر می شد رسید دیگر لزومی نداشت که ما وارد عالم آخرت بشویم. این که ما وارد عالم برزخ و قیامت می شویم به این دلیل است که خیلی از مقامات وجود دارد که در سیر برزخ و قیامت باید انسان به آن ها برسد و الا اگر همه مقامات در عالم دنیا درک می شد احتیاج به ورود به قیامت نبود؛ حتی آنهایی هم که مؤمن کامل اند و بر اساس روایات در همین دنیا پرده ها از جلوی چشمشان کنار رفته و برزخ یا قیامت را می بینند، به تعبیر نقل شده از امیرالمؤمنین علیه السلام «حَقَّقَتِ الْقِيَامَةُ عَلَيْهِمْ عِدَاتِهَا»(4) وعده های قیامت برایشان نقد شده، این ها هم وقتی می خواهند سیر کنند ابتدا باید وارد عالم برزخ بشوند سپس عالم قیامت و مراحل بعدی را درک بکنند، ولی از این دنیا سیرشان شروع می شود.

آنهایی که سیرشان در دنیا در وادی صراط مستقیم و معرفت نیست در آخرت نمی توانند وارد بشوند؛ باید پرده دل انسان در همین دنیا کنار برود؛ این کار در همین دنیا آغاز می شود و در آخرت به کمال خودش می رسد. یکی از مهم ترین ثواب هایی که خداوند متعال در آخرت به موحدین می دهد همین است که پرده ها را از جلوی چشمشان کنار می زند؛ حجاب ها برداشته می شود و آن ها نظر به سوی خداوند متعال می کنند. این از بزرگترین ثواب هاست.

نظر به وجه الله

این حدیث را اباصلت از امام رضا علیه السلام نقل میکند که به امام رضا علیه السلام عرض کردم یا بن رسول الله از شما اهل بیت نقل شده است که فرمودید: «ثَوَابَ  لَا إِلَهَ  إِلَّا اللَّهُ  النَّظَرُ إِلَى وَجْهِ اللَّهِ تَعَالَى »(5) مزد «لا اله الا الله» این است که انسان به وجه الله نظر می کند. موحدین، آنهایی که به مقام توحید رسیده اند و حقیقت «لا اله الا الله» را درک کردند، از عبادت غیر رها شدند و فقط عبد خدای متعال هستند، این دو تا قدم را برداشتند. «لا اله» یعنی از غیر رها شدند و «الا الله» یعنی فقط خدای متعال را عبادت می کنند. کسانی که به مقام عبادت رسیدند مزدشان این است که نظر به وجه الله می کنند.

بعضی این روایات را غلط معنا کرده اند؛ گفته اند خدای متعال در قیامت نقاب را از روی صورتش برمیدارد و مردم خدا را می بینند. این یعنی خدای متعال یک صورتی دارد که این صورت در نقاب است و روز قیامت این نقاب کنار می رود و مردم صورت را می بیند. حضرت فرمودند اگر کسی خیال کند که خدای متعال یک صورتی مثل مخلوقات دارد که این صورت پرده ای دارد و حجابی رویش است و خدای متعال در روز قیامت پرده را کنار می زند، این آدم مشرک است؛ این آدم اصلا موحد نیست؛ این شخص خدا را نمی شناسد و آن کسی را که به خدایی می شناسد خدا نیست.

این طور فکر کردن تشبیه خداوند سبحان به مخلوقات است که در معارف اهل بیت به شدت از این کار منع شده است. گفتند خدا را تشبیه نکنید به مخلوقات؛ خدای متعال مباین با مخلوقات خودش است و نه او شبیه مخلوقات است و نه مخلوقات شبیه او هستند. بعد فرمودند خدای متعال یک وجهی دارد. وجه الله یک حقیقتی است نه به معنی صورتی که ما می بینیم. فرمود وجه الله حجج الهی هستند، انبیاء هستند، ائمه علیهم السلام هستند؛ این ها وجه الله اند. هر کسی بخواهد متوجه خدای متعال بشود و معرفت خدای متعال را پیدا کند باید از طریق آن ها سیر پیدا کند و اول باید متوجه آن ها بشود و مقامات آن ها را درک کند تا به خدای متعال برسد. ائمه حقیقتا وجه الله اند.

بعد فرمودند این حدیث معنایش این است که در قیامت آنهایی که موحدند یکی از بهترین لذاتی که می برند و یکی از بهترین ثواب هایی که می برند این است که پرده ها از مقامات حجج الهی برداشته می شود و اینها مقامات حجج الهی را می بینند. این یکی از بهترین لذات بهشت است. آنهایی که اهل معرفت اند و در همین دنیا امام را شناختند، در عالم قیامت پرده ها کنار می رود و به مقام معرفت بالاتری می رسندو  درک بالا تری از امام پیدا می کنند و نظر کامل تری به مقامات امام می کنند. این از بزرگ ترین لذات بهشتی هاست.

این که شنیده اید یکی از یاران سید الشهداء علیه السلام وقتی در روز عاشورا روی زمین افتاد پیش روی حضرت به حضرت عرض کرد «أَ وَفَيْتُ ». در حالی که ده چوبه تیر به تنش بود به حضرت عرض کرد آیا وفای به عهد کردم؟ حضرت فرمود «نَعَمْ أَنْتَ أَمَامِي فِي الْجَنَّة» تو در بهشت پیش روی من هستی. این یعنی کسی در بهشت باشد و در مقامی باشد که بین او و امامش حجاب نباشد و بتواند مقامات امام را ببیند.

صلواتی است در روز عرفه که مرحوم محدث قمی هم نقلش کرده اند. آنجا از خدای متعال تقاضا می کنید که خدایا من به این پیامبر تو ایمان آوردم ولی در دنیا چهره او را ندیدم؛ خداوندا در قیامت بین من و او حجاب نباشد تا من او را زیارت کنم. اگر کسی بتواند نبی اکرم و اهل بیت را زیارت کند بخصوص وقتی پرده ها برود کنار و مقامات آن ها را ببیند، این بالا ترین لذت اهل بهشت است.

مشاهده اولیای خدا، یکی از بالاترین لذات بهشت

در حدیثی نقل شده است که حضرت فرمودند که بهشتی ها یکی از رزق هایشان نظر به چهره سید الشهداء علیه السلام است. سید الشهداء برایشان تجلی می کند. این رزق هم متفاوت با درجاتشان است؛ برای بعضی ها چند سال یک بار روزیشان می شود که تجلی امام حسین علیه السلام را درک بکنند و اینها در تمام طول این مدت منتظر این تکرار جلوه امام حسین هستند. در حالی که غرق در نعمت های بهشتی اند و حور و قصور و همه چیز دارند، منتظر می مانند برای این که این جلوه سید الشهداء قرار است تکرار بشود، به طوری که این نعمت های بهشتی به خدای متعال شکایت می برند که اینها دست از ما برداشته اند.

در بهشت غفلت نیست و لذات بهشتی با دنیا فرق می کند اما در عین حال وقتی نور سید الشهداء برایشان تجلی می کند، چند صد سال چشم به راه هستند تا یک زیارت دیگری، یک دیدار دیگری برایشان حاصل بشود. لذا یکی از مهمترین رزق های اهل بهشت همین است که پرده کنار برود و انسان وجود مقدس سید الشهداء علیه السلام را در مقام حقیقی خودش مشاهده کند. عده ای بهشت می روند ولی امامشان را نمی بینند. در یک نقلی آمده است که اگر کسی گناه کند و توبه حقیقی نکرده باشد، حالا ممکن به است شفاعت هم بهشت برود ولی از زیارت امام محجوب خواهد بود.

امام رضا علیه السلام فرمودند که یکی از مهمترین لذات مؤمنین و موحدین در بهشت این است که به مقامات حجج الهی و انبیاء و معصومین علیهم السلام نظر می کنند. هر انسانی متناسب با خودش؛ این بزرگترین لذت بهشت است. لذا حضرت فرمودند که وجود مقدس نبی اکرم اینطور فرمودند که اگر کسی از اهل بیت من اعراض کرد و توجه به آنها نداشت و از آن ها تبعیت نکرد، در قیامت من را نمی بیند. این یکی از بزرگترین رنج هاست. آن طرف زیارت حضرت و درک مقامات حضرت از بزرگترین لذات اهل بهشت است.

ما باید در دنیا تلاش کنیم که این پرده ها و حجاب هایی که بین ما و معرفت خدای متعال و محبت الهی و مقام بندگی هست برداشته بشود تا بتوانیم به مقام بندگی برسیم و لذت بندگی را بچشیم. عرض کردم این پرده ها و موانعی که باید در دنیا برداشته بشود دو دسته اند؛ حجاب های ظلمانی و حجاب های نورانی. هر دو باید رفع بشود تا انسان به مقام کمال معرفت و کمال بندگی راه پیدا کند و این از ارزاق محرم و با امام حسین علیه السلام است.

پی نوشت ها:

(1) الأمالي( للصدوق)، النص، ص: 73

(2) الخصال، ج 2، ص: 515

(3) علل الشرائع، ج 1، ص: 9

(4) نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص: 343

(5) عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج 1، ص: 115