متن زیر تقریر و خلاصه ای از جلسه بیست و سوم درس خارج فقه مبحث مکاسب محرمه؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در تاریخ دوشنبه چهارم آذر 92 برگزار شده است. در این جلسه ادامه وجوه جمع بین روایات متعارض در بیع عذره بررسی شده است. قابل ذکر است که متن برداشت شاگردان ایشان از مباحث است.

در تعارض، مرحوم شیخ جانب روایات حرمت را مقدم داشته و در نهایت فتوا بحرمت بیع عذره داده اند.

وجوه ضعف روایات مجوزه:

1: ضعف سند بخاطر ابن مضارب که توثیق ندارد گرچه مدح دارد. ظاهرا ایشان صحیحه سماعه را جزء روایات مجوزه نشمرده چون صدر و ذیل آن را روایتی واحد میدانستند ولی آن را محفوف بمحتمل القرینیه دیده و مجمل میدانند.

2: روایات مجوزه خلاف شهرت فتوایی است که موجب ضعف و کاسر است. این کلام بر مبنای این است که اعراض مشهور از فتوا دادن طبق روایتی دال بر وجود قرائن عدم صدق است. اگر کسی این مبنا را قبول کند این مناقشه تمام است مگر ادعا کند که در جایی که حدیث معارض دارد ممکن است اعراض مشهور از حدیث بخاطر ضعف سند یا قرائن عدم صدق نباشد بلکه بخاطر اعمال قواعد باب معارضه باشد.

3: مخالفت با روایات عمومات در باب حرمت بیع اعیان نجسه. این مناقشه منوط به پذیرش عمومات این باب و مسئله است.

مرحوم خویی بر خلاف مرحوم شیخ روایات مجوزه را در ترجیح مقدم داشته اند. زیرا:

1: روایات حرمت سند ندارد. روایت یعقوب بن شعیب ارسال دارد. روایت سماعه هم که مبتلا به معارضه داخلی و اجمال است. ادعای جبران سند به شهرت فتوایی از صاحب جواهر هم پذیرفته نیست. چون اولا قاعده جبران سند به شهرت فتوایی کبرویا مورد مقبول مرحوم خویی نیست. به فرض تمامیت قاعده، این قاعده مختص به جایی است که احراز شود که مشهور به استناد این روایت فتوا داده اند. اما در اینجا ظاهرا شهرت مستند به عمومات حرمت بیع نجاسات و ... است. صرف اینکه مشهور فتوای حرمت را ذیل این حدیث را ذکر کرده اند هم کافی نیست و اثبات استناد به این حدیث نمیکند. مگر اینکه اثبات شود در مطلق اعیان نجسه، مشهور عندالفقهاء حرمت بیع نیست بلکه فقط در خصوص بعضی اعیان، حرمت مشهور است. لذا باید بگوییم حرمت بیع عذره نزد مشهور مستند به روایات خاصه است. اما با قبول این کلام باز شهرت فتوای حرمت بیع عذره نمیتواند روایت یعقوب بن شعیب را جبران کند زیرا ممکن است مشهور به دلیل اعمال قواعد ترجیح روایت یعقوب را ترجیح داده باشند نه به دلیل قرائنی که باعث اعتماد به این روایت شده است.

2: بعد از اینکه از لحاظ سندی مرجحی اقامه نشد نوبت به مرجحات دلالی میرسد و در مرجحات دلالی، اولین مرجح در مقام مخالفت با عامه است که حاکم به تقدیم روایات مجوزه است.