متن زیر تقریر و خلاصه ای از جلسه سی و هفتم درس خارج فقه مبحث مکاسب محرمه؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در تاریخ چهارشنبه 18 آذر 92 برگزار شده است. در این جلسه حکم بیع شعر خنزیر مورد بررسی قرار گرفته شده است. قابل ذکر است که متن برداشت شاگردان ایشان از مباحث است.

جوز انتفاع از شعر خنزیر

به تناسب حکم و موضوع، عنوان خنزیر شامل اجزائ تحله الحیاة هم میشود اما شامل ما لا تحله الحیاة نمیشود.

58 بَابُ حُكْمِ الْعَمَلِ بِشَعْرِ الْخِنْزِيرِ

22394- 1-  مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى‏ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ سَيْفٍ التَّمَّارِ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ إِنَّ رَجُلًا مِنْ مَوَالِيكَ يَعْمَلُ الْحَمَائِلَ «1» بِشَعْرِ الْخِنْزِيرِ قَالَ إِذَا فَرَغَ فَلْيَغْسِلْ يَدَهُ.

22395- 2- عَنْهُ عَنْ عِمْرَانَ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ بُرْدٍ الْإِسْكَافِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ شَعْرِ الْخِنْزِيرِ يُعْمَلُ بِهِ قَالَ خُذْ مِنْهُ فَاغْسِلْهُ بِالْمَاءِ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثُ الْمَاءِ وَ يَبْقَى ثُلُثَاهُ ثُمَّ اجْعَلْهُ فِي فَخَّارَةٍ جَدِيدَةٍ لَيْلَةً بَارِدَةً فَإِنْ جَمَدَ فَلَا تَعْمَلْ بِهِ وَ إِنْ لَمْ يَجْمُدْ فَلَيْسَ لَهُ دَسَمٌ فَاعْمَلْ بِهِ وَ اغْسِلْ يَدَكَ إِذَا مَسِسْتَهُ عِنْدَ كُلِّ صَلَاةٍ قُلْتُ وَ وُضُوءٌ قَالَ لَا اغْسِلْ يَدَكَ كَمَا تَمَسُّ الْكَلْبَ.

22396- 3- مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ بُرْدٍ الْإِسْكَافِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّي رَجُلٌ خَرَّازٌ وَ لَا يَسْتَقِيمُ عَمَلُنَا إِلَّا بِشَعْرِ الْخِنْزِيرِ نَخْرُزُ بِهِ قَالَ خُذْ مِنْهُ وَبَرَةً فَاجْعَلْهَا فِي فَخَّارَةٍ ثُمَّ أَوْقِدْ تَحْتَهَا حَتَّى يَذْهَبَ دَسَمُهَا ثُمَّ اعْمَلْ بِهِ.

با این روایات جواز انتفاع استفاده میشود. این جواز در روایت اول اطلاق دارد اما این اطلاق با روایت چهارم تخصیص میخورد به مواردی که «دسم» شعر از بین رفته باشد.

اما در باب جواز بیع، گفته شده است که عبارت «نعمل به» دلالت بر جواز بیع دارد. اما مرحوم تبریزی میفرماید که تقریر حضرت از جهت بیع در مقام بیان نیست چون ممکن است که این عمل با شعر خنزیر، به شکل اجیر بودن در این کار صورت گرفته باشد.

با این حال، مانعی بر جواز بیع شعر خنزیر وجود ندارد. نه از جهت نجاست و نه از جهت صدق عنوان خنزیر