متن زیر تقریر و خلاصه ای از جلسه چهل و هفتم درس خارج فقه مبحث مکاسب محرمه؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در تاریخ سه شنبه 8 بهمن 92 برگزار شده است. در این جلسه به حکم بیع عصیر عنبی غلیان یافته پرداخته شده است. قابل ذکر است که متن برداشت شاگردان ایشان از مباحث است.

عصیر عنبی

مرحوم شیخ میفرماید: عصیر عنبی بعد الغلیان بالنار، بفرض نجاست هم قابل بیع است بدلیل مالیت داشتن و ادله عمومات حلیت بیع. به فرض شک در مالیت هم، استصحاب مالیت کافی است چون دلیل شرعی یقینی بر عدم مالیت و سحت بودن ثمن عصیر مغلی نداریم.

شاهد مالیت داشتن عصیر مغلی، مسئله ای است که اگر کسی عصیر را غصب کرده و به غلیان در آورد، باید آن را برگردانده و ثمن ذهاب ثلثین  و قیمت ثلثین عصیر را بپردازد، چون در آن عیب ایجاد کرده است. این مسئله نشان از مالیت عصیر بعد الغلیان دارد.

محقق کرکی در جامع المقاصد میگوید: اگر این طور باشد در خمر هم باید همین مطلب را گفته قائل به مالیتش شویم. اما مرحوم شیخ در مخالفت با ایشان میفرمایند که خمر مالیت ندارد چون قابل تطهیر نیست الا بالاستحالة، لذا این کلام در مورد خمر مورد قبول نیست بخلاف عصیر عنبی مغلی.

اگر کسی استصحاب مالیت را هم قبول نکرد، استصحاب جواز بیع جاری میشود (استصحاب در مسبب).

اما اگر کسی این مورد را مصداق وجوه نجس بداند و طبق روایت تحف حکم به عدم جواز دهد، به او اشکال میشود که مراد از عنوان نجس که در روایت آمده، نجس ذاتی است بخلاف عصیر مغلی که از قبیل متنجسات است.

اما روایت «ان الله اذا حرم شیئا ...» هم نمیتواند مانع جواز بیع شود زیرا این خبر برای جایی است که جمیع منافع شیء به عنوان مطلق و اولیه اش حرام باشد نه در حالی دون حال دیگر. لذا شامل متنجسات و عصیر مغلی نمیشود.