متن زیر تقریر و خلاصه ای از جلسه پنجاه و سوم درس خارج فقه مبحث مکاسب محرمه؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در تاریخ یکشنبه 20 بهمن 92 برگزار شده است. در این جلسه به ادامه بررسی قاعده حرمت ایقاع غیر در حرام پرداخته شده است. قابل ذکر است که متن برداشت شاگردان ایشان از مباحث است.

به مرحوم شیخ جواب داده اند که حرمت افتاء بغیر علم از باب افتراء علی الله است و معلوم نیست که از جهت اغراء باشد. لذا اگر کسی بغیر علم فتوا داد و دیگری با علم به عدم صلاحیت مفتی به فتوایش عمل کرد باز مفتی به وزر عمل مقلدش معاقب است گرچه اغراء و تسبیب بر گناه واقع نشده است.

به این اشکال پاسخ داده اند که معلوم نیست که در اینجا وزر عمل چنین مقلدی هم به عهده مفتی باشد و ممکن است در چنین مواردی وزر مفتی منحصر باشد به افتراء و وسوسه و ... دون وزر عمل غیر. ظاهر روایت این است که مفتی وقتی وزر مقلدین را به دوش دارد که اغراء نموده باشد به نحوی که فتوا دخیل در عمل غیر باشد مثل تجهیل و ترغیب و ... و ظاهر روایت ناظر به حرمت از باب افتراء علی الله نیست.

اشکال دیگری که مطرح شده است ناظر است به شاهد دیگر مرحوم شیخ یعنی روایاتی که وزر مأموم را بر عهده امام جماعتی گذاشته اند که شرائط امامت را نداشته ولی آن را تصدی کرده است. گفته شده است که این روایات معارض دارد. ثانیا امام جماعت تسبیب وقوع در حرام نمیکند چون حتی اگر امام فاقد شرائط باشد، نماز مأمومین صحیح است واقعا الا در موارد نادری. چون تنها نقص قابل ایراد بر نماز آنها ترک قرائت است که با حدیث لا تعاد قابل جبران است. الا در موارد نادری که امامت او خللی ایجاد کند که مشمول حدیث لا تعاد نشود (مثل اینکه مأموم بخاطر جماعت دو رکوع بجا آورد و نحوها که در بعض شرائط در نماز جماعت جائز میشود) که در اینجا حمل وزر بر عهده امام، از باب تخریب صلاة دیگران است. مرحوم شیخ هم پاسخ میدهند که در همین موارد نادر (مثل تسبیب برای رکوع زائد)، وزر امام از باب تسبیب است. حتی میتوان گفت در موارد دیگر (تسبیب ترک قرائت)، امام جماعتی که موجب ترک قرائت مأموم شده است تسبیب در ترک قرائت کرده و طبق روایات از باب تسبیب، وزری را متحمل است.