نسخه آزمایشی
جمعه, 07 ارديبهشت 1403 - Fri, 26 Apr 2024

جلسه 140 / حفظ کتب ضلال (3)

متن زیر تقریر و خلاصه ای از جلسه 140 درس خارج فقه مبحث مکاسب محرمه؛ جناب حجت الاسلام و المسلمین میرباقری است که در تاریخ یکشنبه 19 بهمن 93 برگزار شده است. قابل ذکر است که متن برداشت شاگردان ایشان از مباحث است

دلیل بعدی که بر حرمت حفظ کتب ضلال اقامه شده است روایت تحف العقول است.

استدلال به فقره ابتدایی روایت: «الصِّنَاعَةَ الَّتِي حَرَامٌ هِيَ كُلُّهَا الَّتِي يَجِي‏ءُ مِنْهَا الْفَسَادُ مَحْضاً نَظِيرَ الْبَرَابِطِ ... وَ مَا يَكُونُ مِنْهُ وَ فِيهِ الْفَسَادُ مَحْضاً وَ لَا يَكُونُ فِيهِ وَ لَا مِنْهُ شَيْ‏ءٌ مِنْ وُجُوهِ الصَّلَاحِ فَحَرَامٌ تَعْلِيمُهُ وَ تَعَلُّمُهُ وَ الْعَمَلُ بِهِ وَ أَخْذُ الْأَجْرِ عَلَيْهِ وَ جَمِيعُ التَّقَلُّبِ فِيهِ مِنْ جَمِيعِ وُجُوهِ الْحَرَكَاتِ كُلِّهَا». استدلال به این قسمت از روایت برای اثبات وجوب انعدام یا حرمت حفظ یا جلوگیری از تلف کافی نیست، چون حرمت متوجه صناعت شده است الا اینکه ممکن است حفظ را مصداقی از تقلب و تحرک در آن بدانیم. اما باز مرحوم خویی اشکال کرده اند که نگهداری مصداق تقلب و تصرف نیست. بله! خواندن کتاب ضاله، مصداق تقلب است ولی دلیلی بر حرمت جمیع مقدمات حرام نداریم.

علاوه بر اینکه، در فساد محض بودن کتب ضلال هم مناقشه است. چون مصالح بسیاری بر حفظ کتب ضلال مترتب است که ممکن است موجب خروج آن از فساد محض شود. مصالحی نظیر پاسخ گفتن به شبهات یا فهم کتب حقه یا کشف مناقشات تاریخی و ...

اما استناد به فقرات بعدی روایت هم مطرح شده است: «وَ كَذَلِكَ كُلُّ بَيْعٍ مَلْهُوٍّ بِهِ وَ كُلُّ مَنْهِيٍّ عَنْهُ مِمَّا يُتَقَرَّبُ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ أَوْ يَقْوَى بِهِ الْكُفْرُ وَ الشِّرْكُ مِنْ جَمِيعِ وُجُوهِ الْمَعَاصِي أَوْ بَابٌ مِنَ الْأَبْوَابِ يَقْوَى بِهِ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الضَّلَالَةِ أَوْ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْبَاطِلِ أَوْ بَابٌ يُوهَنُ بِهِ الْحَقُّ فَهُوَ حَرَامٌ مُحَرَّمٌ حَرَامٌ بَيْعُهُ وَ شِرَاؤُهُ وَ إِمْسَاكُهُ وَ مِلْكُهُ وَ هِبَتُهُ وَ عَارِيَّتُهُ وَ جَمِيعُ التَّقَلُّبِ فِيهِ إِلَّا فِي حَالٍ تَدْعُو الضَّرُورَةُ فِيهِ إِلَى ذَلِكَ.» که این فقره هم برای اثبات حرمت حفظ و نگهداری کتب ضلال کافی نیست.