پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سید محمدمهدی میرباقری

فقه حكومتي، بیانگر احکام نظام ولایت و تولی اجتماعی

موضوع فقه در رویکرد سوم، جامعه در حال تغییر است. به عبارت دیگر، «کل متغیر» در مقیاس کل نظام است که در شرایط درگیری با نظام مادی قرار دارد. اینکه حضرت امام (ره) می فرمایند «الاسلام هو الحکومه...» یعنی محور نظامات اسلامی، حکومت است که وظیفه اش، سرپرستی اجتماعی است. براین اساس کار حکومت صرفاً اجرای اح ...

فقه حکومتی به دنبال سرپرستي جامعه به مثابه ی یک «کل متغیر»

امام (ره) مأموریت حکومت را عمدتاً اقامه توحید و تربیت نفوس می دانند. حکومت بايد سرپرستی و تعلیم نفوس را به عهده گيرد و به مقام توحید برساند. البته تربیت نفوس را صرفاً در سطح شریعت و ظاهر احکام نمی دانند، بلکه در تربیت نفوس می بایست از ظاهر احکام به باطن احکام عبور کرد. گرچه ایشان این نکته را عنایت ...

بررسي رويکرد حضرت امام (ره) در تعريف فقه حکومتي

رویکرد سومی که در این زمینه وجود دارد، فقه حکومتي را فراتر از موضوعات و نظامات مي داند و آن را به «فقه سرپرستی» تعريف مي کند. برای ورود به اين رويکرد، ابتدا نظریه حضرت امام (ره) در مورد حکومت و فقه را مورد توجه قرار مي دهيم. از آثار حضرت امام (ره) - تا آنجا که تتبع کرديم- مطلب روشنی در تعریف فقه حک ...

تحليل ویژگی های فقه نظامات

دو رویکرد مذکور (فقه احکام موضوعات منفرده و فقه نظام سازی) از زوایای مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند که بدون توجه به اين تفاوتها و تحليل لوازم آنها، درک درستي از اين دو رويکرد به دست نمي آيد. در نگاه اول، احکام شریعت عبارتند از احکام کلی ای که منطبق بر عناوین کلی می شوند، این موضوعات در مقام تحقق، در ...

جایگاه «مکتب» در فقه نظام سازی شهید صدر(ره)

دو عنصر اساسی در نظریه شهید صدر (ره) وجود دارد که نظریه ایشان را با بقیه نظریه ها متفاوت کرده است؛ عنصر اول، «منطقه الفراغ» و عنصر دوم، مسئله «مکتب» است. ایشان معتقدند که دایره منطقه الفراغ، دایره مباحات اصلی است که فارغ از احکام الزامی (وجوب و حرمت) است. در این دایره، حاکم و ولی امر می تواند و حق ...

بررسي رويکرد «فقه نظام سازی» در فقه حکومتي

در تعریف دوم، همه مباحث مربوط به حوزه اجتماعی از جمله مباحث فقه سیاسی از مباحث فقه حکومتی هستند. در این تعریف، فقه حکومتی، پاسخ گوی مسائل مستحدثه در حوزه حیات اجتماعی است؛ مثل بانک، بیمه، حقوق مدنی، مسائل حوزه ژنتیک و ... . در اینصورت، احکام اجتماعی اسلام دائماً باید به مسائل جدیدی که در حوزه نظام ...

بررسي رويکردهای مختلف در تعريف «فقه حکومتي»

گفته شد که اگر یک سلسله مبانی لازم در این بحث تنقیح نشود، امکان ورود قاعده مند به فقه حکومتی فراهم نمی شود. یک دسته از اين مبانی مربوط به علم کلام هستند مثل بحث از رابطه حکومت و دين. یک دسته، مربوط به فلسفه معرفت یا کلام مضاف به معرفت است مثل رابطه دانش های اجتماعي با دين. دسته ديگر از مباني، بحث ه ...

روند علمی و طرح کار تولید علم «مبانی فقه حکومتی»

در اين مرحله بايد گفت که مقصود از فقه حکومتی چیست. و تعاریف و رویکردهای رايج فقه حکومت و حکم حکومتی بررسی و مقايسه شود تا به یک تعریف قابل قبول برسیم و هم چنين، بگوييم که فقه حکومتی، چه ضرورتی دارد و ضرورت عینی تحول و پیشرفت فقه در حوزه مباحث اجتماعی چيست؟ مگر در در حوزه استنباط دینی و تفقه دینی کن ...