البته خود فقه و احکام هم طبقه بندی دارند و سه دسته اصلی می توان برای آن بیان کرد؛ یکی احکام و دیگری قواعد فقهی و سوم فقه الاستنباط است؛ و این مباحث اصولی در دسته سوم قرار می گیرند.
طبق این فهم از زبان شارع ممکن است گفته شود که عناوینی مثل «ماء» و «صلاه» و سایر مفاهیمی که در کلام شارع مقدس وجود دارد نیز مقید می شود؛ زیرا در مباحث آینده بیان می شود که همه مفاهیم در کلام شارع مقدس می توانند نظارت بر همدیگر داشته باشد لذا وقتی یک مفهوم در یک کلام خاصی صادر می شود با توجه به قیودی ...
نکته دیگر هم این است که باید کل مراحل تحقیق و علم ذیل دین قرار بگیرد؛ یعنی باید وحی حاکم بر عقلانیت نظری، تجربی و کاربردی شود، تا کل عقلانیت اجتماعی به حجیت برسد و همه ذیل وحی عمل کنند. البته علوم مختلف نقلی نمی شوند بلکه باید استناد همه علوم به وحی تمام شده و به عبارت دیگر باید همه علوم دینی شوند ...
البته روشن است که برای فهم نسبت ها در کلمات شارع مقدس حتماً نمی توان به زبان عرف زمان تخاطب بسنده کرد و این نسبت ها را به دست آورد زیرا چنین نسبت هایی در عرف زمان تخاطب اصلاً ملاحظه نمی شده است بلکه باید سطح راقی تری از اجتهاد در کلام شارع مقدس واقع شود که همان «گمانه، گزینش، پردازش» از طریق «تعبد، ...
این مبنا ریشه در معرفت شناسی پوزیتویستی دارد که ماهیت و صورتی که از خارج در ذهن انسان ایجاد می شود تطابق مطلق با خارج دارد. اگر این معرفت شناسی حاکم بر مفهوم «حجیت» باشد آنچه ذاتاً حجیت دارد فهم مطابق با واقع است و چون یقین کاشف مطلق از واقع است، حجیت ذاتی دارد. بنابراین در نگاه اصولیین آنچه معذریت ...
در این صورت دیگر نمی توان گفت که کلید فهم این زبانی که مخصوص وحی است، عرف است آن هم عرف زمان تخاطب؛ بلکه مسیر اجتهاد همان «گمانه، گزینش، پردازش» مبتنی بر تعبد است؛ یعنی اگر مؤمنی در مقام فهم به کلمات شارع مقدس متعبد و تسلیم باشد و این تسلیم قاعده مند شود و این قاعده مندی هم قابل تفاهم باشد، حجیت دا ...
اما نگاه دیگر این است که ارتکازات اجتماعی که انسان با آن با خطاب مواجه می شود در حال تحول و تکامل است اما شارع مقدس وقتی سخن گفته است حاکم بر کل تحولاتی بوده است که در طول تاریخ ایجاد می شود؛ در این صورت زبان شارع یک زبان تأسیسی خواهد بود.
نباید گمان کرد که مخاطب وحی فقط مردم زمان صدور هستند بلکه کتابی برای کل امت نبی اکرم صلی الله علیه و آله در طول تاریخ نازل شده است؛ و مردم هم در طول تاریخ در حال رشد بندگی یا توسعه کفر هستند، لذا شأن تخاطب آن تخاطب تاریخی با کل اختیارات بشر برای اتمام حجت در یک مرحله و برای رشد در مرحله دیگر است؛ ل ...
لکن در نگاه دیگران اختیار در این ادراکات نیز تاثیری ندارد؛ بلکه قائلند که منطقِ فهم، ایمان و کفر ندارد، بلکه در این منطق از بدیهیات به سمت نظریات سیر می شود و ادراکات شکل می گیرند؛ لذا اگر کسی در سیر از بدیهیات به نظریات خطا نداشته باشد فهم صحیحی دارد، خواه مؤمن باشد یا کافر. در این دیدگاه فهم یا ص ...
بنابراین برخی از مفروضات و مبانی مثل «منطق»، «زبان شارع» و «شأن تخاطب شارع» و مفروضاتی از این دست وجود دارد که اگر تغییر و ارتقاء پیدا کند، ظرفیت قواعد استنباط نیز متفاوت خواهد شد.
مطالب پربازدید
- جلسه اول فلسفه اصول فقه/ بیان دو رویکرد در ضرورت فلسفه اصول (853 بازدید)
- جلسه بیستم فلسفه اصول فقه/ تبیین و بررسی کلام مرحوم شهید مطهری در ... (615 بازدید)
- جلسه چهل و دوم فلسفه اصول فقه/ نظریه مرحوم حسینی در بحث تکامل ... (607 بازدید)
- جلسه بیست و سوم فلسفه اصول فقه/ نظریه شهید صدر و ادامه تبیین مؤشرات ... (567 بازدید)
- جلسه بیست و یکم فلسفه اصول فقه/ تبیین کلام مرحوم شهید صدر در نسبت ... (563 بازدید)
- جلسه سوم فلسفه اصول فقه/ بررسی نسبت بین حکومت و دین و نظریه محقق ... (549 بازدید)
- جلسه بیست و دوم فلسفه اصول فقه/ نظریه شهید صدر در اداره اجتماع و ... (540 بازدید)
- جلسه هجدهم فلسفه اصول فقه/ بررسی کلام مرحوم شهید مطهری در احکام ... (495 بازدید)
- جلسه چهاردهم فلسفه اصول فقه/ نقد دیدگاه مرحوم نائینی و واگذاری ... (480 بازدید)
- جلسه پانزدهم فلسفه اصول فقه/ بررسی دیدگاه مرحوم علامه طباطبایی از ... (472 بازدید)