در واقع ایشان عقلانیت تفقه تشیع را که تعبد به وحی است، در همه عرصههای دیگر جاری کردهاند و میفرمایند تعبد به وحی علاوه بر تفقه، باید در فلسفه، عرفان، علوم پایه، علوم طبیعی و سایر علوم و برنامهها جاری شود. ایشان این مهم را از طریق معرفت شناسی دنبال کرده و فرمودهاند چون اختیار در کیف معرفت دخیل ا ...
بنابراین برای تحقق ولایت دینی باید دین در کل مسیر، جریان پیدا کند و کل این دستگاه عقلانی و محاسباتی پیچیده، ایمانی شود. یعنی با پذیرش دستگاه محاسباتی کفر، هیچ گاه حکومت دینی نخواهد شد بلکه زمانی حکومت، دینی میشود که کل فرآیند دینی شود؛ زیرا با پذیرش دستگاه محاسباتی کفر، ولایت آنها در جامعه اعمال م ...
وقتی این دو جریان در یک درگیری مستمر همه جانبه هستند، پس سرپرستی آنها در این درگیری و نزاع واقع میشود؛ لذا هم فراعنه به دنبال این هستند که سلطه خود را در دستگاه مؤمنین نفوذ دهند و هم انبیاء علیهم السلام به دنبال بسط هدایت خود هستند و لااقل به دنبال این هستند که افرادی که اجابت دعوت میکنند را از د ...
بنابراین هر شخصی به اندازه حضوری که در جبهه حق یا باطل دارد و به اندازه پیوستگی خود با این دو جریان، در پرستش یا استکبار این دو جریان حاضر میشود. یعنی همانطور که مؤمنین ثواب اجتماعی و تاریخی دارند، منافقین و کفار هم در عقاب اجتماعی و تاریخی خود مشارکت دارند؛ لذا فرمود: «هَذَا یَوْمٌ فَرِحَتْ بِهِ ...
تکامل در پرستش به این معناست که در جامعه دائماً کثرات جدید ایجاد شده و دائما کثرات مختلف جامعه بر محور پرستش، وحدت و انسجام بیشتری پیدا میکنند. یعنی در جامعه تعلقات جدیدی پیدا میشود و این تعلقات باعث تولید مفاهیم و علوم جدید میشود؛ و بر اساس آن ساختارهای جدید شکل میگیرد و بعد محصولات جدیدی تولی ...
بنابراین درواقع نوع دیدگاه به جامعه و حکومت مبنای نیازمندی به فقه در هریک از دیدگاههاست که آیا فقه فقط خطوط قرمز تعیین میکند یا اینکه فقه باید سرپرستی تکامل اجتماعی داشته باشد؛ درنتیجه دو نگاه به «نسبت فقه و امور اجتماعی» به وجود خواهد آمد که هریک دارای پیشفرضهای خاصی در نوع نگاه به حکومت و جام ...
بنابراین اگر پرستش اصل قرار نگیرد نمیتوان بین بنای عقلاء و بنای جهلاء و بین عقل و نکراء تفاوت قائل شد و بلکه در این صورت همواره از افرادی تبعیت میشود که تکامل و غایت را ملاحظه میکنند؛ آنها مفاهیم را سرپرستی کرده و تغییر میدهند و دیگران در تحقق این مفاهیم از آنها تبعیت میکنند. مثلاً بازار بور ...
بنابراین جوامع مختلف در درون تاریخ و تاریخ در درون تکوین ایجاد میشود؛ و قواعد تکوینی و تاریخی بر جامعه حاکم است. حال مسئله این است که اگر دین بخواهد این جامعهای که ذیل تاریخ و تکوین شکل گرفته است را مدیریت کند باید چگونه مدیریت و سرپرستی کند؟ آیا فقط با احکام فرعی فقهی میتوان این موضوع را سرپرست ...
در نگاه ایشان نبی اکرم محور ولایت تاریخی است و دین مناسک سرپرستی تکامل تاریخی ایشان است؛ یعنی ارادههای تاریخی ایشان همان دین است؛ لذا امام صادق علیه السلام در ذیل آیه شریفه «وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها» میفرماید که «الشَّمْسُ رَسُولُ اللَّهِ بِهِ أَوْضَحَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِلنَّاسِ دینهمْ»؛ یعنی ...
بنابراین جامعه در نگاه ایشان این نیست که ارادههایی برای تأمین یک سری از نیازهای ضروری به خوردن و آشامیدن در کنار هم جمع شده باشند؛ بلکه به این معناست که ارادهها حول پرستش و بر محور ارادهای که محور در پرستش است نظام پیدا میکنند؛ البته در یک نظام اجتماعی نیازهای ضروری هم مرتفع میشود، لکن نیاز به ...